134

665

TBB Dergisi 2018 (134)

Ali İbrahim AKKUTAY

2. 1982 BMDHS’nin 29. maddesi Çerçevesinde Sahil Güvenlik

Gemilerinin Savaş Gemisi Statüsü

1982 BMDHS’nin 29. maddesinin lafzı hangi tür gemilerin savaş

gemisi kapsamı içerisinde değerlendirilebileceğine ilişkin tereddüt ya-

ratmaktadır. Sahil güvenlik gemilerinin hukuki statüsü de bu anlam-

da zaman zaman tartışılabilmektedir. Zira sahil güvenlik gemilerinin

devletlerin hangi birimlerine bağlı çalışacakları belli değildir. Bunun-

la birlikte 1958 CADS’nin 8(2). maddesinde yer alan hükümden 1982

BMDHS’nin 29. maddesi hükmüne geçiş süreci dikkate alındığında bir

devletin silahlı kuvvetlerine bağlı olmayan gemilerin askeri nitelikte

hizmet göstermesinden duyulan kaygılar ön plana çıkmıştır.

Sahil güvenlik gemileri, uluslararası hukukta askeri niteliği üze-

rinde çok fazla tartışma bulunan bir gemi türü değildir. Zira uluslara-

rası toplumun neredeyse tamamı söz konusu gemilerin savaş gemisi

olduğunu kabul etmektedir. Bununla birlikte gayri askeri statüdeki

adaların söz konusu statülerini aşındırma çabasında olan Yunanistan,

ilgili uluslararası antlaşmalarla kendisine kolluk yetkisi altında tanı-

nan istisnai yetkileri kötüye kullanarak, bölgede sahil güvenlik gemi-

lerinin faaliyetlerini arttırmaya çalışmaktadır. Hatta düzensiz göçle

mücadele kapsamında bu niyetini daha da ileriye götürmekte, üçüncü

devlet sahil güvenlik gemilerini de bu anlamda kasıtlı bir şekilde gayri

askeri statüyü ihlal edecek şekilde yönlendirmektedir.

Bu sebeple, Yunanistan’ın gayri askeri statüyü aşındırma arzusu

göz önünde bulundurularak, maalesef uluslararası toplumda savaş

gemisi olarak kabul edilen sahil güvenlik gemilerinin neden kolluk

gemisi değil de savaş gemisi olduğunun ve bu gemilerin faaliyetleri-

nin gayri askeri statüyü aşındırdığının ortaya konması gerekmektedir.

Sahil güvenlik gemilerinin savaş gemisi olarak kabul edilmesi gerekti-

ğine yönelik en temel saptama BMDHS’ye ilişkin şerhte yer almakta-

dır. İlgili şerhte BMDHS’nin 29. maddesinin yorumlanmasında farklı

tip gemilerin savaş gemisi statüsünde olup olamayacağı tartışılmak-

tadır.

Özellikle sahil güvenlik gemileri ile birlikte önleyici kolluk ya

Center for Oceans Law and Policy (University of Virginia), United Nations Con-

vention on the Law of the Sea 1982 – A Commentary Vol. II, Myron H. Nordquist

(Ed. in Chief); Satya N. Nandan and Shabtai Rosenne (Volume Eds.), Dordrecht/

Boston/London: Martinus Nijhoff Publishers, 1993, s. 252.