134

677

TBB Dergisi 2018 (134)

Bengül KAVLAK

Şirketlerin sınır aşan hareketliliği Antlaşmalarda yer verilen dört

özgürlükle güvence altına alınmıştır. Bunlar malların, sermayenin,

hizmetlerin ve kişilerin serbest dolaşımıdır. Kişilerin serbest dolaşımı

altında ise işçilerin serbest dolaşımı ve yerleşme özgürlüğü yer almak-

tadır. Şirketler hukuku bakımından en büyük önemi yerleşme özgür-

lüğü taşımaktadır.

Şirket merkezini nakletmek veya farklı bir üye devlette yeni şirket

ya da şube kurmak bakımından AB dahilinde üye devletler arasında

şirketlerin hareketliliği, ABİA tarafından öngörülen ve AB kurumla-

rınca takip edilen amaçlar doğrultusunda, iç sınırların bulunmadığı,

malların, kişilerin, hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaşımının ga-

ranti altına alındığı bölgede, İç Pazar’ın oluşumunun ve işleyişinin bir

sonucudur. Yerleşme özgürlüğü, şirketlerin hareketliliğini garanti altı-

na almak amacıyla, üye devletleri diğer bir üye devlette kurulmuş olan

bir şirketin yerleşme özgürlüğünü sınırlamasını önler ve onlara kendi

tabiiyetindekiler için öngörmüş olduğu aynı koşullarla yerleşme hakkı

tanıma yükümlülüğü yükler.

Yerleşme özgürlüğünün amacı, bir üye devletin tabiiyetindeki bir

şirketin veya şube ya da bağlı şirketlerinin, diğer bir üye devletin top-

raklarında, tüm işletme faaliyetlerini burada yürütecek şekilde, oluşu-

muna ve yönetimine imkan tanımaktır.

Bu durumda şirketler, ABİA

m.54’te yer alan koşulları sağlamak suretiyle, 49’uncu madde uyarınca

bir üye devlette yerleşme hakkına sahiptir.

Yerleşme özgürlüğü, sınır aşan şirket birleşmeleri ile şirketlerin

bölünme, tür değiştirme gibi diğer yeniden yapılanma şekillerini de

kapsamaktadır. Yerleşme özgürlüğü yoluyla şirketler diğer bir üye

devlette yalnızca şube, acente, bağlı şirket vb. kurmaz bunun yanı sıra

diğer yeniden yapılanma şekillerini de kullanır. Bu nedenle yerleşme

özgürlüğünün kapsamı oldukça geniştir.

Arianna Ugliano, “The New Cross-Border Merger Directive: Harmonisation of

European Company Law and Free Movement”, 18 European Business Law Re-

view, 2007, s. 588; Thomas Rønfeldt and Erik Werlauff, “Merger as a Method of

Establisment: on Cross-border Mergers, Transfer of Domicile and Divisions, Di-

rectly Applicable under the EC Treaty’s Freedom of Establishment”, European

Company Law, June 2006, V. 3, Issue 3, s. 125.

Etem Kara, Avrupa Birliği’nde Şirketlerin Sınıraşan Hareketliliği, Seçkin Yayıncı-

lık, Ankara, 2014, s. 45 vd.

Myszke-Nowakowska, s.16.