TBB Dergisi Özel Sayı

451

TBB Dergisi 2017 (özel sayı)

Işıl Fulya ORKUNOĞLU ŞAHİN / Elif YILMAZ FURTUNA

3. FEMİNİST İKTİSAT İLKELERİNİN CİNSİYETE DUYARLI

BÜTÇELEME YOLUYLA UYGULANMASINA İLİŞKİN

ÖRNEKLER

Türkiye’de feminist iktisatın CDB uygulaması bakımından en gün-

cel gelişmelerden birisi; 2015’te Evde Çocuk Bakım Hizmetleri Yoluy-

la Kayıtlı Kadın İstihdamının Desteklenmesi Projesi

ve 2017’de pilot

düzenlemesi başlatılmış olan çalışan annelerin çocuklarının bakımına

yönelik getirilmiş olan anneanne ve babaaannelere ücreti ödenmesine

ilişkin projedir. Ayrıca bu proje, kadının çocuk bakım masraflarının

ölçülebilir hale getirilebilirliği bakımından, çalışmamızda feminist ik-

tisadın 4. ilkesi olarak belirttiğimiz “çocukların bakımı ve ev işlerinin

yapılması gibi ücretsiz çalışmalar ekonomik açıdan tanınmalıdır” ilke-

si ile örtüşmektedir.

Türkiye dahil ülkelerin birçoğunda CDB çalışmalarının bütçeler

aracılığıyla gerçekleştirilmekte olması, hükümetlerin ekonomik gü-

cünü oluşturan bütçelerle varolan cinsiyet eşitsizliklerini gidermeye

yönelik politikaların uygulanması; feminist iktisatın 9. ilkesi olarak

belirttiğimiz “cinsiyet ayrımı yapan bakış açısı, hükümetin işleyişinin

belirli yönlerini gösterir, hükümetin statükoyu değiştirme veya sür-

dürme rolünü vurgular” ifadeleriyle uyumludur. Buna benzer şekilde

gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin birçoğunda CDB’nin ilk aşaması

olarak belirtilebilecek kamu gelir ve gider analizlerinin yapılmış olma-

sı, feminist iktisadın 10. ilkesi olarak ele aldığımız “şeffaf veri setleri

oluşturulmalıdır” görüşünün uygulamasıdır.

İskandinavya’da sonuç odaklı analiz ve cinsiyete dayalı kaynak

tahsisi, Fransa’da kefalet fonu, İsveç’te işsiz kadınlara yönelik hizmet

fonu uygulamaları feminist iktisadın 11. ilkesi olarak değindiğimiz

“feminist iktisatçı, gelirler ve varlıklar da dâhil olmak üzere meslekler,

faaliyetler ve kaynakları kapsayan geniş anlamıyla anlaşılan sonuçla-

rın eşitliğini istemektedir” ifadesi ile örtüşmektedir. Kadının mesleki

faaliyetinin ve kadın girişimciliğinin desteklenmesi ise, 12. ilkedeki

“kadınları hedef alan istihdam planları”nın uygulamadaki görünü-

müdür.

Bknz