TBB Dergisi Özel Sayı

454

Feminist İktisat Teorisi Bağlamında Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme

5. TÜRKİYE’DE CİNSİYET AYRIMCILIĞINI ÖNLEMEYE

YÖNELİK ATILAN HUKUKİ ADIMLAR ve CİNSİYETE

DUYARLI BÜTÇELEMENİN GELİŞİMİ

Türkiye’de toplumsal cinsiyet eşitliğinin gelişimi incelendiğinde;

başta Anayasa olmak üzere cumhuriyetin ilanından itibaren pek çok

yasada eşit yurttaşlığa ilişkin düzenlemelere yer verildiği görülmüş-

tür. Bu kapsamda, 1924 Tevhidi Tedrisat Kanunu ile eğitimde birlik

sağlanarak eğitimde kadın erkek eşitliğini tesis etmeye yönelik en

önemli adım atılmıştır. Hukuk alanındaki devrimler kapsamında ol-

mak üzere 1926 Türk Medeni Kanunu yürürlüğe girmiş ve kadının

toplumsal hayattaki rolü çağdaşlarıyla uyumlu hale getirilmiştir.

Toplumsal cinsiyet eşitliğini temin bakımından aile hukuku anla-

mında atılan önemli bir adım 1990 yılında, o zaman yürülükte olan 743

sayılı Türk Kanunu Medenisi’nin “Karının Meslek veya Sanatı” başlık-

lı 159. maddesinin Anayasa Mahkemesince iptal edilmesidir. Anayasa

Mahkemesi’nin 29.11.1990 tarih ve E. 1990/30, K. 1990/31 sayılı kara-

rıyla iptal ettiği madde uyarınca kadının aktif çalışma hayatına katılı-

mı için eşin rızası aranmakta idi. Hukuki açıdan kadın-erkek eşitliği-

nin önündeki engellerden birinin kaldırılması anlamına gelen bu iptal

kararı, iktisadi ve sosyolojik açıdan kadının iş gücüne aktif katılımı

oranlarını olumlu şekilde etkilemiştir. Yine Ailenin Korunmasına Dair

Kanun (1998 tarihli Koruma Emri) ve kadına karşı şiddetin önlenmesi-

ne yönelik Genelge, ayrıca, Kanunun uygulanması için yapılandırılan

Aile Mahkemeleri ve 2006 tarihli Başbakanlık Genelgesi önemlidir.

2004’te Anayasanın 10. maddesine kadınların ve erkeklerin eşit

haklara sahip oldukları ve Devletin bu eşitliğin yaşama geçmesini sağ-

lamakla yükümlü olduğu hükmü eklenmiştir. 2007’de Gelir Vergisi

Kanunu’nda yapılan değişiklikle; hane içinde kadınlar tarafından üre-

tilen ürünlerin düzenlenen kermes, festival, panayır ile kamu kurum

ve kuruluşlarınca geçici olarak belirlenen yerlerde satılması sonucu

kadınların elde ettikleri gelirler vergiden muaf tutulmuştur. Ailenin

Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun, 20

Mart 2012 tarih ve 28239 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürür-

lüğe girmiştir.

TÜİK, Toplumsal Cinsiyet İstatistikleri, 2014

do?metod=KitapDetay&KT_ID=11&KITAP_ID=294, 2014, s. XXII.