354 / 521
TBB Dergisi 2011 (96)
M. Serhat SARISÖZEN
353
hakkın veya hukuki ilişkinin varlığının ya da yokluğunun yahut bir
belgenin sahte olup olmadığının belirlenmesi talep edilir. (2) Tespit
davası açanın, kanunlarda belirtilen istisnai durumlar dışında, bu
davayı açmakta hukuken korunmaya değer güncel bir yararı bulun-
malıdır.(3) Maddi vakıalar, tek başlarına tespit davasının konusunu
oluşturamaz.”
3-Belirsiz Alacak ve Tespit Davası
HMK m. 107 ile
“belirsiz alacak ve tespit davası”
adıyla yeni bir dava
türü hukukumuza girmiştir. Bundan sonra bu dava türüne sıklıkla
başvurulacağını tahmin ediyoruz.
MADDE 107–
(1) Davanın açıldığı tarihte alacağın miktarını yahut
değerini tam ve kesin olarak belirleyebilmesinin kendisinden bekle-
nemeyeceği veya bunun imkânsız olduğu hâllerde, alacaklı, hukuki
ilişkiyi ve asgari bir miktar ya da değeri belirtmek suretiyle belirsiz
alacak davası açabilir.
2) Karşı tarafın verdiği bilgi veya tahkikat sonucu alacağın mik-
tarı veya değerinin tam ve kesin olarak belirlenebilmesinin mümkün
olduğu anda davacı, iddianın genişletilmesi yasağına tabi olmaksızın
davanın başında belirtmiş olduğu talebini artırabilir.
(3) Ayrıca, kısmi eda davasının açılabildiği hâllerde, tespit davası
da açılabilir ve bu durumda hukuki yararın var olduğu kabul edilir.
4-İnşai (Yenilik Doğuran) Davalar
HMK m.108’e göre:
“İnşaî dava yoluyla, mahkemeden, yeni bir hukuki
durum yaratılması veya mevcut bir hukuki durumun içeriğinin değiştirilmesi
yahut onun ortadan kaldırılması talep edilir. Bir inşaî hakkın, dava yoluyla
kullanılmasının zorunlu olduğu hâllerde, inşaî dava açılır. Kanunlarda aksi
belirtilmedikçe, inşaî hükümler, geçmişe etkili değildir.”
B)TALEP SONUCUNA GÖRE DAVA ÇEŞİTLERİ
1-Kısmi Dava
HMK m. 109’a göre:
“Talep konusunun niteliği itibarıyla bölünebilir
olduğu durumlarda, sadece bir kısmı da dava yoluyla ileri sürülebilir. (2) Ta