TBB Dergisi 96. Sayı

Hukuk Muhakemeleri Yasası’nda Yargıcın Tazminat Sorumluluğu

408

bb. Yargıç, kasıt veya ağır kusurla, kabulü gereken dilekçeyi haklı

neden olmadan reddederse, görülmeye hazır ve sırası gelmiş olan bir

davaya <inandırıcı gerekçelere sahip olmadığı halde> bakmazsa veya

benzer biçimde hakkı yerine getirmezse… hukuken sorumlu olur.

Hakkı yerine getirmekten kasıt, gerek maddi hukuk ve gerekse usul

hukukunda taraflara tanınan haklardır. Yargıç bu hakların yerine geti-

rilmesinden kaçınamayacaktır.

E. Sorumluluğu Gerektiren Nedenlerin Yargılama Faaliyetin-

den Kaynaklanması

Yargıcın hukuksal sorumluluğundan söz edilebilmesi için, yuka-

rıda yasanın “saydığı” sınırlı sayıdaki nedenlerin yargıcın yargılama

faaliyetinden kaynaklanması gerekir.

F. Sorumluluğun Koşula Bağlanması (HMK. 46/II).

1. Tazminat davasının açılması, yargıca karşı bir ceza soruşturmasının ya

pılması yahut mahkûmiyet kararı verilmesi koşuluna bağlanamaz:

Yar-

gıçların yargılama faaliyetinden kaynaklanan sorumluluk davası-

nın açılması, aynen diğer sorumluluk davalarında olduğu gibi o

konuda ceza davasının açılması ya da mahkümiyet koşuluna bağ-

lanamayacaktır. Bu konuda yürürlükteki Borçlar Kanunu’nun 53.

maddesindeki sistem geçerli olacaktır. Düzenleme hukuk önünde

eşitlik kuralının da gereğidir. Sorumluluk hukuku yönünden bir

eylemin suç oluşturması zorunlu olmayıp haksız eylem kategori-

sine girmesi gerekli ve yeterlidir. Şu kadar ki yargılama faaliyetin-

den sorumluluğun doğması için ağır kusurun varlığı şarttır

2. Yargıcın davranışından zarar gören kişi, hukuki yollara, örneğin kanun

yoluna başvurarak zararı engelleme olanağı bulunmasına karşın, bunu

yapmamışsa, bu durum tazminat istemenin koşulu sayılmayacaktır:

düzenleme olmasaydı, bu davaların açılabilme olanağı çok sınır-

lanmış olacaktı. Yasa yollarına başvurulmamış olmasına rağmen

sorumluluk davasının koşullarının oluşmuş olması durumunda

davanın açılamaması hak arama özgürlüğü ile bağdaşmaz.

G. Zarar Doğması

1. HMK. md. 46’da yazılı nedenler bulunsa bile, bir zarar doğmamış-

sa, yargıcın hukuksal sorumluluğuna gidilemeyecektir.

Yasanın Adalet Komisyonu Gerekçesi.