94 / 521
TBB Dergisi 2011 (96)
Mustafa ÇAĞATAY
93
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL OLARAK AZINLIK VE AZINLIK HAKLARI
1.1. AZINLIK KAVRAMI
Uluslararası hukukta genel kabul gören bir azınlık tanımı bu-
lunmamaktadır. Bununla birlikte, Birleşmiş Miletler İnsan Hakları
Komisyonu Ayrımcılığın Önlenmesi ve Azınlıkların Korunması Alt
Komisyonu raportörü Francesco Capotorti’nin 1978 yılında hazırla-
dığı
“Etnik Dinsel ve Dilsel Azınlıklara Mensup Kişilerin Haklarına İlişkin
Çalışma”
da yer verdiği tanımlamanın, daha sonraki yapılmış olan
tanım denemelerinin temel çerçevesini oluşturduğu kabul edilmek-
tedir
1
.
Capotorti’nin tanımına göre azınlık,
“bir devletin nüfusunun geri
kalanına göre sayısal olarak az olan, egemen konumunda bulunmayan , - o
devletin vatandaşı olan – üyeleri nüfusun geri kalanından farklı etnik, dinsel
ya da dilsel özelliklerine sahip olan ve kültürlerini, geleneklerini, dinlerini
ya da dillerini korumaya yönelik üstü örtülü de olsa bir dayanışma duygusu
gösteren bir grup”
tur
2
.
Avrupa Konseyi bünyesinde yapılan çalışmalarda Capotorti’nin
tanımı temel alınmıştır
3
. Avrupa Konseyinin danışma organı niteliğin-
dekiHukukYoluylaDemokrasi Komisyonu (VenedikKomisyonu)’nun
hazırladığı
“Azınlıkların Korunmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi Öneri
si”
(1991) ile Parlamenterler Meclisinin hazırladığı
“Ulusal Azınlıklara
Mensup Kişiler Hakkında İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’ne Ek Protokol
Önerisi”
nde (1993) azınlık tanımına yer verilmiştir.
Venedik Komisyonunun Önerisi’nin 2. maddesinin birinci fıkra-
sında
“Bu Sözleşme’nin amaçları bakımından azınlık, bir devletin nüfusu
nun geri kalanından sayıca az olan, o devletin vatandaşı olan üyeleri nüfu
sun geri kalanından farklı etnik, dinsel ya da dilsel özelliklere sahip olan ve
kültürlerini koruma isteğiyle yönlenen bir grubu ifade eder.”
şeklinde bir
tanımlama yapılmıştır.
1
Naz Çavuşoğlu,
Uluslararası İnsan Hakları Hukukunda Azınlık Hakları
, Su Yayınları,
Ankara, 2001, s. 35.
2
Çavuşoğlu, a.g.e., s. 35.
3
Hüseyin Akgül,
Azınlık Kavramı
, Akademi Kitabevi, İzmir, 2003, s. 11.