366 / 465
TBB Dergisi 2011 (97)
Gülnihal PAKSOY
365
C-Soybağının Reddi Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme
Soybağına ilişkin davalar, taraflardan birinin dava veya doğum
sırasındaki yerleşim yeri mahkemesinde açılır. (MK m.283) Hüküm
bağlamında soybağının reddi davası, davacı ve davalının dava veya
çocuğun doğumu esnasındaki yerleşim yeri mahkemesinde açılabile-
cektir. Taraflardan hiçbirinin Türkiye’de yerleşim yerinin bulunma-
ması durumunda soybağının reddi davasında yetkili mahkeme 5718
sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un
41.maddesi hükmüne göre belirlenecektir. Anılan maddeye göre;
“Türk vatandaşlarının kişi hallerine ilişkin davaları, yabancı ülke mahkeme-
lerinde açılmadığı veya açılamadığı takdirde, Türkiye’de yer itibariyle yetkili
mahkemede, bulunmaması halinde ilgilinin sakin olduğu yer, Türkiye’de sa-
kin değilse Türkiye’de son yerleşim yeri mahkemesinde, o da bulunmadığı
takdirde Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemelerinden birinde görülür.”
Soybağının reddi davasında görevli mahkeme ise Aile Mahkeme-
lerinin Kuruluş, Görev Yargılama Usullerine Dair Kanun’un 4.maddesi
bağlamında aile mahkemeleridir. Aile mahkemesi kurulamayan yerler-
de Aile Mahkemesi sıfatıyla Asliye Hukuk Mahkemesi görevli olacaktır.
D-Soybağının Reddi Davasında Hak Düşürücü Süreler
Soybağının reddi davasında dava açma süreleri büyük önem ta-
şımaktadır. Kanunda belirtilen sürelerin kaçırılması ciddi sonuçların
doğmasına sebep olmaktadır. Nitekim sürenin kaçırılması ile soyba-
ğı reddedilmek istenen çocuğun davacı kocanın nüfusunda kalması,
onun mirasçı sıfatını sürdürmesi mümkün olabilecektir.
MK m.289 koca ve çocuk tarafından açılacak dava için MK m.291
ise diğer ilgililer ve kayyımca çocuk adına açılacak dava için hak dü-
şürücü süreler öngörmektedir. Soybağının reddini talep etmek yenilik
doğurucu bir haktır ve yenilik doğurucu haklar kural olarak zamana-
şımına değil hak düşürücü süreye tabidir. Burada belirtilen sürelerin
hak düşürücü süre olması sürelerin durmasına ve kesilmesine engel
oluşturmaktadır. Sürenin dolduğu hâkim tarafından kendiliğinden
dikkate alınır
51
.
51 Gençcan Ömer Uğur, Soybağının Reddi Davalarında Dava Süresi,
TNBHD
.,Y.2002,