51 / 465
Avrupa Birliği Hukukunda Temel Haklar ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Sistemi ile ...
50
olmak üzere, insan haklarının korunması alanındaki uluslararası ant-
laşmaları da değerlendirdiği belirtilmektedir.
2
1950’lerden 1980’lere,
ABAD’ın şu hakları en önemli AB prensipleri olarak kabul ettiğinin altı
çizilmektedir: a. Yasal korunma hakkı, b. Eşitlik hakkı ve ayrımcılık ya-
sağı, c. Ölçülülük esası, d. Hukuki kesinlik ilkesi, e. Savunma hakkı.
3
Bu
bağlamda, 50 yıllık faaliyet döneminde, birçok davada, temel haklara
saygının, ABAD tarafından kabul edilen genel ilkelerin parçası olduğu-
nu Mahkeme’nin kabul ettiği ifade edilmektedir.
4
AB çerçevesinde, günümüzde yürürlükte olan Lizbon Antlaşması
kapsamında, AB Temel Haklar Şartının, Avrupa Birliği Hukukunun
bir parçası olarak kabul edilmesi,
5
AB üyesi olmak isteyen bir Avrupa
ülkesinin temel haklarla ilgili prensipleri özümsemiş olması gereği,
6
bu hakları
“ciddi şekilde”
ihlal eden üye ülkeler için yaptırımların söz-
konusu olabileceğinin düzenlenmesi
7
gibi hükümler, temel hakların
AB düzeyinde büyük önem taşıdığının delili niteliğindedirler. AB
sisteminde, konu ile ilgili olarak, 29 Haziran 2000 tarihli 2000/43/EC
sayılı ve 27 Kasım 2000 tarihli 2000/78/EC sayılı yönergeler özellikle
önem taşımaktadır. AİHS sistemi ile olan bağlantı ve AB’nin AİHS’ye
katılması hususları da ağırlıklı konular nteliğindedir.
I. Lizbon Antlaşması Kapsamında Temel Haklar ile AB Bünyesin-
deki İlgili Çalışmalar
Lizbon Antlaşmasında temel haklar konusunun birincil öneme
sahip olduğunun çeşitli maddelerde vurgulandığı görülmektedir. Bu
çerçevede, Lizbon Antlaşması kapsamında geçerli olan Avrupa Birli-
ği Antlaşması (ABA)’nın 2 inci maddesi gereğince,
8
“Birliğin temelinde
2
Wopera Zsuzsa,
“The General Principles of Law at the Practice of European Court of
Justice”
,
Juridical Current
,
Volume 12, Issue 1, 2009, s. 64-65.
3
Zsuzsa, s. 65.
4
Zsuzsa, s. 75.
5
ABA’nın 6 ıncı maddesinde düzenlenmektedir. İlgili hüküm için bkz. dn. 17.
6
ABA’nın 49 uncu maddesinin 1 inci fıkrasında düzenlenmektedir. İlgili hüküm şu
şekildedir:
“2. maddede belirtilen değerlere saygı gösteren ve bunların teşvik edilmesine
destek veren her Avrupa devleti, Birliğin üyesi olmak için başvurabilir”
. (Madde metni
için bkz. Hacı, Can; Avrupa Birliği’nin Kurucu Andlaşmaları, Adalet, Ankara,
2009, s. 55). ABA’nın 2 inci maddesi için bkz. dn. 8.
7
ABA’nın 7 inci maddesinde düzenlenmektedir. İlgili hüküm için bkz. dn. 10.
8
Madde metni şu şekildedir:
“Birliğin dayandığı değerler, insan onurunun dikkate