TBB Dergisi 97. Sayı

Hukuksal Romantizm

ile bu yapılanmadan kaynaklanan egemen fikrin sınıfsal ve kemikleş-

miş yapısının ortaya çıkardığı abartı, bıkkınlık ve status quo, toplum-

sal değişimlerin etkisiyle ortaya çıkan burjuva sınıfının ideolojik çıkar

ve arzularında kendini gösterir. Aydınlanma ve 1789 Fransız Devrimi-

nin etkisiyle ortaya çıkan ve gittikçe etkinliğini artıran burjuva sınıfı,

bireysel özgürlükler ile burjuva özgürlüklerinin yaygınlaşmasına yol

açarak klasik akımın aristokratik ve seçkinci etkisini sona erdirir.

Burjuva özgürlükleri ve bireyleşme sonucunda klasik tarzın kalıp-

larından ve statüsünden kurtulan düşünür ve sanatçılar öznelliklerini

ve duygularını ortaya koyan çalışmalar içine girerek farklı alanlarda

çeşitlilik gösteren düşünsel ve sanatsal yapıtlar verirler. Klasizmin

aristokratik, seçkinci, abartılı ve katı akılcılığının yerine, öznel, özerk

duygu ve düşünceler geçerek, coşkunluk, tutku, düş, hayal, rüya gibi

romantik temalı kişisel imgelemler ortaya çıkar. Bu yapılanma bireysel

özgürlük kanallarının sonuna kadar kullanılmasına varan özgürlükçü,

ütopik, lirik sanatsal ve düşünsel üretim ile dışavuruma yol açar.

Genel olarak 18. yüzyılın ortalarından başlayarak 19. yüzyılın

başlarına kadar etkisini sürdüren, Avrupa’da yaygınlaşan, belirli bir

duyarlılığı ifade eden, önce İngiltere ve Almanya’da, ardından Fran-

sa, İtalya ve İspanya’da gelişme gösteren duygunun akıl, hayal gücü-

nün de eleştirel çözümleme karşısında üstünlüğünü savunan düşünce

hareketlerinin tümü romantizm olarak adlandırılır

. Romantizmden

üretilen romantik karakter ise, kendini duygu ve düşgücünün ege-

menliğine kaptırmış, çok şeyler vaat eden, ancak ütopik ve coşkulu

olan girişimlere özel bir ilgi duyan kimsenin davranış biçimi olarak

adlandırılır.

Romantik sıfatı, zamanla düşsel ve olağanüstüyü betimleyen, gi-

derek melankolik, hüzünlü duygular ve özlemler olarak kullanılmaya

başlanır

. Bu yapısallık içinde romantizm, son yüzyılda etkinliğini yi-

tirse de, geçmişten geleceğe varlığını koruyan, günümüzde de etkisini

sürdüren bir içeriğe sahiptir. Dahası romantizme özgü düşünce, tarz

ve dışavurumun sürekli olarak toplumsal ve bireysel ilgi ve istemlerde

Erdoğan Alkan; Romantizm, Varlık, İstanbul 2005, s.32.

Büyük Larousse, Sözlük ve Ansiklopedisi; Milliyet, 19. Cilt, İstanbul 1992, s. 9900.

Büyük Larousse, s. 9900.

Alkan, s.58.