111 / 529
İzale-i Şuyu Davası ile Miras Ortaklığının Sona Ermesi Halinde Karşılaşılan KDV Yükü
110
büyük özelliği olan davalardandır ki, bu davada herhangi bir şeyin
kendisini veya satılarak bedelini paylaştırarak ortaklığın giderilmesi
amaçlanmaktadır
11
.
İzale-i şuyu davası, TMK’da belirtildiği üzere sulh hukuk mahke-
mesinde açılmaktadır ki, dava açıldıktan sonra mahkeme, mal veya
hakların öncelikle aynen bölüştürülmenin mümkün olup olmadığını
araştırır. Aynen bölünme mümkün ise, o şekilde bölünme yapar, ay-
nen bölünmeye olanak yoksa satışa karar verir ve satış bedeli payları
oranında paydaşlara dağıtılır
12
. Bunun yasal dayanağını teşkil eden
TMK’nın 642. maddesi, ‘her mirasçı, terekedeki belirli malların
“ay�
nen”,
olanak yoksa
“satış yoluyla”
paylaştırılmasına karar verilmesini
sulh mahkemesinden isteyebilir’ ifadesine yer vererek konuya açıklık
getirmektedir.
IV. İzale-i Şuyu Davası Neticesinde Verilen Satış Kararı ile Doğan
KDV Yükü
Miras ortaklığını sona erdirmek için ortak veya ortaklar tarafından
diğer ortaklara karşı açılan ve özellikleri yukarıda ayrıntılarıyla açıkla-
nan izale-i şuyu davası neticesinde, elbirliğiyle mülkiyetin tipik örneği
olan miras ortaklarının karşılaşacağı vergisel yükler ile, böyle bir dava
açılmaksızın miras ortaklarının, ortaklık konusu terekeye dahil mal
ve hakları anlaşarak paylaşmaları, diğer bir ifadeyle anlaşarak birey-
sel mülkiyete çevirmeleri neticesinde karşılaşacakları vergisel yükler
arasında farklılık doğmaktadır. Çalışmamızda söz konusu farklılığın
sınırlarını KDV ile çizmiş bulunmaktayız.
Elbirliğiyle mülkiyet sahibi olan miras ortaklarına miras olarak
kalan menkul ve gayrimenkul mal ve hakları, söz konusu ortaklar
ivazsız (karşılıksız) olarak iktisap etmektedirler ve dolayısıyla söz
H.Ümit Yılmaz, s.2390.).
11
Ejder Yılmaz ve H.Ümit Yılmaz, s.2387.)
12
Bu haliyle dava iki safhadan oluşur. İlki ortaklar (paydaşlar) arasındaki huku-
ki ilişkinin aynen bölme ve satım kararı ile son verilmesi yolu ile paylaşılması
safhasıdır. Aynen bölünme mümkün ise, bölünen parçaların paydaşlara tahsisi
yapılır. Bu durumda dava konusu olan taşınmaza, yapılan ifraza göre yeni tapu
oluşturulur. Aynen bölünme mümkün olmadığı takdirde satış kararı verilir. Hük-
mün kesinleşmesi ile satış memurundan infazı istenir. (Yargıtay Hukuk Genel
Kurulu’nun E.2003/6-253, K.2003/270,T.02.04.2003 Kararı).