312 / 529
TBB Dergisi 2012 (98)
Hüsamettin UĞUR
311
Kanun’un amacı, rüşvet ve yolsuzluklarla mücadele cümlesinden
olup Kanunda sayılanların mal bildiriminde bulunmalarını, bildirim-
lerin yenilenmesini, mal edilmelerin denetimiyle, haksız mal edinme
veya gerçeğe aykırı bildirimde bulunma halinde uygulanacak hüküm-
leri, bu kanunda belirlenen suçlarla bazı suçlardan dolayı kamu görev-
lileri ve suç ortakları hakkında takip ve muhakeme usulünü düzenle-
mektir (m.1).
Kanun’un 4. maddesinde irtikap, rüşvet, zimmet... gibi suçların
ortaya çıkarılması, ispatındaki güçlükler göz önüne alınarak haksız
mal edinme tanımlanıp suç olarak düzenlenmiştir.
2. maddeye göre mal bildiriminde bulunması gerekenler, 6. mad-
dede belirtilen süreler dışında görevlerine devam ettikleri sürece, sonu
(0) ve (5) ile biten yıllarda ve en geç şubat ayı sonuna kadar mal bildi-
rimlerini yenilemek durumundadırlar. Mal bildirimlerinin yenilenme
süresinin 5 yıl olarak belirlenmesi (m. 7) en çok eleştirilen husus oldu-
ğu gibi ceza maddeleri içerisinde 7. madde hükmünün yerine getiril-
memesi için bir yaptırım da öngörülmemiştir. Ancak bu husus disiplin
soruşturmasına konu olabilecektir.
25
Mal bildirimlerinde gizlilik esastır. Bu konuda her türlü açıkla-
ma yapılması, bilgi verilmesi, içeriği hakkında yayında bulunulması
yasaklanmıştır (m.9). Kanunun TBMM’nde görüşülmesinden bugüne
kadar en çok eleştirilen ve değiştirilmesi teklif edilen maddesi bildi-
rimlerin gizliliğini esas alan 9. maddesidir.
Ancak bu yasağa yasayla iki istisna getirilmiştir. Birincisi Kanunun
20. maddesi hükmüdür. Maddede bu kanuna göre takip, soruşturma
ve kovuşturmalarda yetkili kişiler (müfettiş, muhakkik ve Cumhuriyet
savcısı) ile Maliye Bakanlığı Baş Hukuk Müşavirliği ve Muhakemat
Genel Müdürlüğü veya temsilcisi ve bu kanundaki diğer merciler ta-
rafından, özel kanunlarında aksine bir hüküm bulunsa bile,
istenen
bilgileri gecikmeksizin makul sürede eksiksiz vermek zorunluluğu ge-
tirilmiş ve buna aykırı hareket etmek suç olarak düzenlenmiştir. İkinci
25
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 125. maddesinin (B-b) bendine göre;
eşlerinin, reşit olmayan veya mahcur olan çocuklarının kazanç getiren sürekli
faaliyetlerini belirlenen sürede kurumuna bildirmemek, kınama cezasını, 125.
maddenin (D-j) bendine göre; belirlenen durum ve sürelerde mal bildiriminde
bulunmamak, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını gerektirir.