TBB Dergisi 98. Sayı

Türkiye’nin Yolsuzlukla Mücadele Enstrümanları

306

19.6.2003 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına

sunulan

Yolsuzlukların Sebeplerinin, Sosyal ve Ekonomik Boyut-

larının Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi

Amacıyla Kurulan Meclis Araştırma Komisyonu (10/9) Raporu

nda

belirtildiği gibi

hiçbir sorunun kendisini meydana getiren nedenler

ortadan kaldırılmadıkça çözülemeyeceği açıktır. Nedenleri yok et-

meye dayalı olmayan her çözüm hamlesi, beraberinde, yeni bir takım

problemlerin üremesine ve sonu olmayan yeni çözüm önerilerine yol

açar.

“Sorun kimyası”

olarak adlandırılan oldukça yeni bir sorun çözme

yaklaşımı, madde kimyasında olduğu gibi, sorunların hangi element-

lerden meydana geldiğine, aralarında ne tür yeni bileşkeler oluştur-

duğuna ve bir sorunun bileşik mi yoksa temel element mi olduğuna

nasıl karar verilebileceğine ilişkin konular üzerinde çalışır. Bu yakla-

şıma göre nedenler, geriye doğru gidilerek süzgeçten geçirildikçe ana

soruna ulaşılabilir.

Yolsuzluğun önlenmesinde personel mi, sistem mi daha etkilidir

şeklinde iki önermeden birinin seçilmesini doğru bulmuyoruz. İki-

sinin de önceliği ve etkisi gözardı edilemez. Çünkü dünyanın en iyi

sistemini de kursanız, bu sistemi işletecek çalıştıracak olan da, siste-

mi bozacak tıkayacak olan da personeldir. Personel ne kadar yetkin

ve dürüst olursa olsun, ortada kamu yönetimi adına iyi bir sisteminiz

yoksa personelin iyiliği bir noktaya kadardır. Her ikisi de olmazsa ol-

maz derecede önemli olup biri diğerine tercih edilemez.

Yolsuzluk

“sorunu”

ile ilgili en yalın tespit M.S. 1020-1086 yılla-

rı arasında yaşamış olan Çinli reformist Wang An Shih tarafından for-

müle edilmiştir. Wang An Shih’e göre yolsuzluğun iki temel kaynağı

mevcuttur:

“Kötü Kanun, Kötü İnsan”

Yolsuzluğun, yasaları göz ardı edilerek yapılmasına karşı dene-

timin, ortaya koyduğu sonuçları kanıtlara dayandırmak yani ulaştığı

sonuçlar nesnel, tarafsız ve güvenilir olmalıdır. Yolsuzluğun kuralsız-

Meclis Araştırma Komisyonu (10/9) Raporu, T.B.M.M., Dönem : 22, Yasama Yılı:

1, S. Sayısı: 266, s. 30

Uğur, Hüsamettin, Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla

Mücadele Kanunu, Ulusal ve Uluslararası Boyutta Yolsuzlukla Mücadele, Adalet

Yayınevi, Ankara 2010, s. 40, 41

pan002665.pdf (Aktaran, Meclis Araştırma Komisyonu (10/9) Raporu, T.B.M.M.,

Dönem : 22, Yasama Yılı: 1, S. Sayısı: 266, s. 30)