360 / 529
TBB Dergisi 2012 (98)
Erkan ŞENSES
359
kumiyet kararı için bir ihtimal ile yetinmesi kabul edilemeyeceğinden,
yenilemeyen şüphenin sanık lehine yorumlanacak ve sanık hakkında
mahkumiyet kararı verilemeyecektir
48
.
Mahkeme, sanığın suçu işleyip işlemediği konusundaki kuşku-
sunu yenemezse, sanığı beraat ettirmelidir. Buna, şüpheden sanığın
yararlanması ilkesi (in dubio pro reo) denir
49
. Masumiyet karinesi de
denilen bu ilkeye göre, bir suçlunun cezasız kalması bir masumun
mahkûm olmasına tercih edilmeli ve suçluluğu hükmen sabit olunca-
ya kadar sanık masum sayılmalıdır
50
. Yargıtay’a göre de bu ilke uya-
rınca şüphenin olduğu yerde mahkumiyet kararından söz edilemez
51
.
Öğretide yer alan bir görüşe göre, klasikleşmiş formülde
‘masum
sayılır’
denildiği halde Anayasada
‘suçlu sayılmaz’
denilmiş olması
(Anayasa m. 38/4) isabetlidir. Böylece, hem henüz mahkum olmamış
kişinin suçlu sayılmadığına göre cezalandırılmayacağı belirtilmiş,
hem de sanık iken hakkında bazı güvenlik tedbirlerinin alınması ihti-
mali, masum sayılmadığına göre, kapatılmamış olmaktadır
52
. Ancak
Anayasa’ya göre
‘usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası andlaş�
malar kanun hükmündedir’
(Anayasa m. 90/5). Bu durumda Avrupa
İnsan Hakları Sözleşmesi m. 6/2 hükmünde yer alan
‘hakkında bir suç
isnadı bulunan bir kimse, hukuka göre suçlu olduğu kanıtlanıncaya kadar
masum sayılır’
hükmü Türk mevzuatında yerini almaktadır ve bu hü-
küm hakkında Anayasa’ya aykırılıktan Anayasa Mahkemesi’ne baş-
vurulamayacaktır.
veya kanıtların bütün olarak değerlendirilmesinden ortaya çıkarılmalıdır, yoksa birtakım
varsayımlara dayanılarak sonuca ulaşılması, ceza yargılamasının amacına kesinlikle aykı�
rıdır”
, YCGK, 19.04.1993, 6-79/108, (Öztürk, s. 600).
48
Ali Kemal, Yıldız, Ceza Muhakemesinde İspat ve Delillerin Değerlendirilmesi, İÜ
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2002, s. 224.
49
Centel/Zafer, s. 690, Pınar Memiş,
“Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi In Dubio Pro
Reo”
, Av. Dr. Şükrü Alpaslan Armağanı, İstanbul 2007, s. 491.
50
Kunter/Yenisey/Nuhoğlu, 2009, s. 620.
51
“Ceza yargılamasının amacı maddi gerçeğin hiçbir duraksamaya yer kalmaksızın ortaya
çıkarılmasıdır. Ceza hukukunun evrensel ilkesi ise kuşkunun bulunduğu yerde mahku�
miyet kararına yer verilemeyeceğidir. O halde, sanığın üzerine yüklenen suçlar, hiçbir
kuşkuya yer verilmeksizin kanıtlanamadığından, sübuta ermediği kabul edilmelidir”
,
YCGK, 11.04.1994, E. 1994/5-47, K. 1994/92,
www.hukukturk.com,Erişim Tarihi:
26.08.2010.
52
Kunter/Yenisey/Nuhoğlu, 2009, s. 29.