TBB Dergisi 98. Sayı

TBB Dergisi 2012 (98)

Erkan ŞENSES

355

cc. Hakkın Kullanılması

Türk Ceza Kanunu m. 26/1 hükmü, hakkını kullanan kimseye

ceza verilmeyeceğini öngörmüştür. Hakkın kullanılmasının hukuka

uygunluk sebebi olabilmesi için gereken koşullar bulunmaktadır. Bu

koşullar, sübjektif bir hakkın bulunması, bu hakkın fail tarafından

doğrudan doğruya kullanılabilmesi ve hakkın hakkı doğuran nedenin

belirttiği sınırlar içinde kullanılması yani hakkın kötüye kullanılma-

ması gerekir

Hakkın kullanılmasının özel bir şekli olarak Türk Ceza Kanunu m.

218 ve 301’de

‘eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklaması’

nın suç oluş-

turmayacağı belirtilmiştir. Türk Ceza Kanunu m. 218’ de düzenlenen

‘Ortak Hüküm’

, Beşinci Bölümde yer alan

‘Kamu Barışına Karşı Suçlar’

için geçerli bir hükümdür. Buna göre, halk arasında korku ve panik

yaratmak amacıyla tehdit (TCK m. 213), suç işlemeye tahrik (TCK m.

214), suçu ve suçluyu övme (TCK m. 215), halkı kin ve düşmanlığa tah-

rik (TCK m. 216) ve kanunlara uymamaya tahrik (TCK m. 217) gibi suç

tipleri, yukarıda yer alan kanuni hüküm karşısında eğer fiil özellikleri

itibariyle suç oluyorsa bile eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklama-

sının korunmasından yararlanır ve fail hakkında Ceza Muhakemesi

Kanunu m. 223/2-d hükmü gereği beraat kararı verilmesini gerektiren

hal yaratır.

dd. İlgilinin Rızası

Türk Ceza Kanunu m. 26/2 hükmü, kişinin üzerinde mutlak su-

rette tasarruf edebileceği bir hakkına ilişkin olmak üzere, açıkladığı

rızası çerçevesinde işlenen fiilden dolayı kimseye ceza verilmeyeceğini

öngörmüştür. İlgilinin rızasının hukuka uygunluk sebebi olabilmesi

için ilgilinin rıza gösterme yeteneğinin bulunması, rızanın açıklanması

ve rızanın konusunun elverişli olması gerekmektedir

Centel/Zafer/Çakmut, s. 327, Öztürk/Erdem, 2008, s. 209-210; hakkın kullanıl-

ması konusunda ayrıntılı bilgi için bkz. Artuk/Gökcen/Yenidünya, 2007, s. 549

vd., Hakeri, s. 250 vd., Demirbaş, s. 290 vd., Özbek/Kanbur/Bacaksız/Doğan/

Tepe, s. 291 vd., Koca/Üzülmez, s. 246 vd., Malkoç, s. 181 vd., Şen, s. 71 vd., Öz-

genç, s. 385 vd., Artuk/Gökcen/Yenidünya, 2009, s. 559 vd., Koparan, s. 24-25,

Mahmutoğlu, s. 53.

Centel/Zafer/Çakmut, s. 318; ilgilinin rızası konusunda ayrıntılı bilgi için bkz.

Şen, s. 74, Özbek/Kanbur/Bacaksız/Doğan/Tepe, s. 313 vd., Öztürk/Erdem, s.

217 vd., Demirbaş, s. 303 vd., Hakeri, s. 254 vd., Artuk/Gökcen/Yenidünya, 2007,