TBB Dergisi 98. Sayı

Sermaye Piyasasında Manipülasyon

364

zaman örtüşmeyebilir. Mala olan talebin azalması, piyasaya mevcut

maldan daha işlevsel bir malın sürülmesi, malın arzının talepten fazla

artması, dönemsel olarak ihtiyaç duyulan bir malın söz konusu olduğu

bir durumda malın kullanıldığı dönemin geçmiş olması gibi durumlar-

da malın fiyatı değerinin altında kesinleşebilir

. Malın fiyatı değerinin

altında olabilir ancak bahsettiğimiz durumların aksinin söz konusu ol-

duğu zamanlarda fiyat, malın değerinin üzerinde de belirlenebilir.

Fiyatın malın değerinin ortaya konulması açısından gösterge niteli-

ğini kazanması piyasanın türüne göre değişmektedir. Bir malın satımın-

da taraflar birbirini tanıyor ve aynı zamanda bu malın satımı için malın

özellikleri ya da miktarına göre fiyat üzerinde müzakere etme şansla-

rı buluyorlarsa malın fiyatı sonradan ortaya çıktığından ve aleniyet de

gerçekleşmediğinden dolayı malın fiyatı gösterge niteliğini kazanama-

yacaktır. Bunun gibi bir malın fiyatı önceden ilan edilerek piyasaya sü-

rülse de işletme sahibi kazanç sağlayabilmek için malının fiyatını rekabet

hukuku kuralları çerçevesinde değiştirebileceğinden burada da sonuçta

bir nihai fiyata ulaşılsa da fiyat malın değerinin bir göstergesi olamaz.

Ancak alıcının ve satıcının birbirini tanımadığı, işlemin niteliği bakımın-

dan böyle bir zorunluluğun da bulunmadığı sermaye piyasası gibi piya-

salarda ise fiyatın işlevi klasik piyasalardan farklıdır. Böyle piyasalarda

alıcı ve satıcı karşı karşıya gelemez ve dolayısı ile fiyatın tartışılması ya

da malın niteliği, arz edilen miktarı gibi etkenlere göre fiyat değişemez.

Bu tip piyasalarda fiyat gösterge niteliği taşır çünkü tek tip mal -menkul

kıymetler gibi- tek tip koşullarla alınır ve satılır. Dolayısı ile alıcı ve sa-

tıcının direkt olarak temas kurabildiği klasik piyasalarda alım kararının

verilmesi bakımından fiyatın önemi yerine malın niteliği ya da mala du-

yulan ihtiyaç yahut benzer malların durumu daha ön plandadır. Serma-

ye piyasası gibi piyasalarda ise fiyat yatırım kararlarının verilmesinde

yönlendirici olmaktan ziyade belirleyicidir. Sermaye piyasalarında yatı-

rım yapılacak malın değeri konusunda fiyat temel ölçüttür

Sermaye piyasalarında fiyatın oluşumunda piyasa değerlendirme-

leri esas alınır. Menkul kıymet ihraç eden bir anonim ortaklığın mali

durumu, gerçekleştirmeyi düşündüğü başka yatırımlar ve bunlara iliş-

Çağlar Manavgat, Sermaye Piyasasında İşleme Dayalı Manipülasyon Ve Özel

Hukuk Bakımından Sonuçları, Banka Ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü,

Ankara 2008, s. 1.

Manavgat, s. 2.