370 / 529
TBB Dergisi 2012 (98)
Aydın Alber YÜCE
369
çek olmayan bir fiyat hareketi ile yanıltmak olduğu için fiyat oluştu-
rucu işlem alım-satımla gerçekleştirilir
19
. 2499 sayılı Sermaye Piyasası
Kanunu’nun 47. maddesinde de manipülasyon
“yapay olarak, sermaye
piyasası araçlarının, arz ve talebini etkilemek, aktif bir piyasanın varlığı iz�
lenimini uyandırmak, fiyatlarını aynı seviyede tutmak, arttırmak veya azalt�
mak amacıyla alım ve satımını yapmak”
olarak tanımlanmıştı.
Alım-satım hareketlerinin dışında sözleşmesel bir hakkın kulla-
nılması da manipülasyon amaçlı olabilir. Paya sahip olan kişinin pay
fiyatlarını manipüle etmesi ve sonra paya ilişkin alım veya satım hak-
kını kullanarak kazanç sağlaması mümkündür
20
.
Halka açık fonların fiyatını artırmak ya da azaltmak kendiliğinden
suç teşkil etmez. Eğer bir kimse sadece yatırım için büyük bir blok his-
se senedi satın almaya çalışıyorsa veya çok sayıda hisse senedini elden
çıkarmak istiyorsa piyasa fiyatının değişeceğini bilse dahi bu eylem
manipülasyon olarak nitelendirilemez
21
. Aksinin kabulü serbest piya-
sanın gerçekleşmesini engeller ve yatırımcıların özgürce karar verme-
sine engel olur.
Sermaye piyasalarındaki bu yapay fiyat hareketleri başlıca üç şekil-
de gerçekleştirilebilir
22
: Yükselen bir piyasa olduğu veya bir piyasanın
yükseleceği izlenimi oluşturularak fiyatların yükseleceği bir ortam ha-
zırlamak; fiyatların düşüşe geçmesi için bazı işlemleri gerçekleştirerek
düşük fiyattan hisse senetlerini toplamak; hisse senedinin gerçek de-
ğerine ulaşmasını sağlayıcı işlemlerle fiyatı belirli bir düzeyde tutmak.
İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Yönetmeliği’nin 24. maddesin-
de yapay piyasa oluşturmak amacıyla gerçekleştirilen işlemler sayılmış-
tır. Buna göre bir menkul kıymette tek başına veya başkaları ile birlikte,
diğer piyasa aktörlerini o menkul kıymeti alıp satmaya yöneltmek mak-
sadıyla bir dizi işlemle menkul kıymet için görünürde aktif bir piyasa
olduğu izlenimi yaratmak ve menkul kıymetin fiyatında yapay olarak
artış veya düşüşe neden olmak ve piyasayı yanıltmak maksadıyla bir
menkul kıymette fiyatı desteklemek, sabitlemek veya stabilize etmek
19
Alım hareketleri satım hareketlerine göre daha kuvvetli bir izlenim oluşturur.
Çünkü satım hareketlerinin nakit ihtiyacı gibi sebeplere dayanması da mümkün-
dür. Ayrıntılı bilgi için bkz. Manavgat, s. 91.
20
Manavgat, s. 92.
21
Doğan Kütükçü, Sermaye Piyasası Hukuku, Cilt II, İstanbul 2005, s. 465.
22
Karababa, s. 171.