TBB Dergisi 98. Sayı

TBB Dergisi 2012 (98)

Aydın Alber YÜCE

367

tarafından Cumhuriyet savcılığına yazılı başvuruda bulunmasına bağ-

lıdır (SerPK m. 49).

Yatırımcılar, işlem yaparken piyasadaki mevcut durumun, hisse

senetlerine ilişkin gerçek durumu yansıttığını düşünmektedir. Çünkü

menkul kıymet piyasalarında fiyat gösterge niteliği taşımaktadır. Do-

layısıyla menkul kıymetlere ilişkin değerlendirme ve analizlerde, var

olan durum üzerinden hareket edilir. Ancak manipülatif uygulamalar

gerçekleştiren manipülatörler, bu değerlendirme ve analizlerin isabet-

siz olmasına neden olarak aşırı kazanç elde edebilmektedirler. Sermaye

piyasası aracının fiyatının düşük olacağını bilen bir manipülatörün, söz

konusu sermaye piyasası aracının fiyatını yukarı yönlü etkilemek sure-

tiyle yüksek fiyattan satış gerçekleştirmesi bu duruma örnektir.

. Çün-

kü manipülatörün temel amacı, diğer kimselerin aleyhine olacak görü-

nüşte fiyatı yaratarak, bir kayıptan kaçınmak veya kazanç sağlamaktır

Manipülasyon, bilgiye ve işleme dayalı olmak üzere iki kısımda

incelenir. Bilgiye dayalı manipülasyon, kamuya yalan, yanlış, veya

eksik bilgi akışı ya da açıklanması gerekirken bilginin açıklanmaması

yüzünden, kamuyu aydınlatma sistemine olan güvenin bozulmasına

yol açan ve bilginin fiyata yansımasını engelleyen manipülasyon türü-

dür

. İşleme dayalı manipülasyon ise piyasanın doğal işleyiş görün-

tüsü içinde, ekonomik temeli olmayan, salt başkalarını yanıltma amacı

taşıyan işlemler yapılarak fiyat oluşturulması ve kamunun fiyata olan

güveninin kötüye kullanılması sonucunu doğuran manipülasyon tü-

rüdür. Menkul kıymetler ya da bunları ihraç eden ortaklıklar hakkında

Rajesh K. Aggarwal/Guojun Wu, Stock Market Manipulation — Theory and Evi-

dence, March 11, 2003, AFA 2004 San Diego Meetings, s. 6.

Melik Kamışlı,

“İşlem Bazlı Manipülasyonun Finansal Oranlarla Belirlenmesi İstanbul

Menkul Kıymetler Borsasında İstatistiksel Sınıflandırma Analizleriyle Bir Uygulama”

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi SBE, Eskişehir 2008 (Yayımlanmamış Yüksek

Lisans Tezi), s. 6.

Sermaye piyasası araçlarının fiyatını etkileyen pek çok faktör bulunmaktadır.

Yatırımcılar piyasadan edindikleri bu bilgileri değerlendirirler ve yatırım kararı

verirler. Manipülatif hareketler sonucunda piyasadan edinilen bilgilerin güveni-

lirliği zarar görür ve yatırımcıların kararları etkilenir ve piyasanın doğal işleyişi

bozulur. İşte bu noktada yatırımcıların tam ve doğru bilgiye ulaşmaları için hızlı

ve doğru bilgilendirilmeleri gerekir. Yatırımcılar ne kadar hızlı ve doğru bilgilen-

dirilirlerse manipülatif hareketleri başarı şansı o derecede azalacaktır. Ayrıntılı

bilgi için bkz. Halil İbrahim Kütük,

“Sermaye Piyasasında Manipülasyon Cezai ve

Hukukî Sonuçları”

, Süleyman Demirel Üniversitesi SBE, Isparta 2010 (Yayımlan-

mamış Yüksek Lisans Tezi), s. 65 vd.