369 / 529
Sermaye Piyasasında Manipülasyon
368
gerçek olmayan bilgilerin yayılması ya da sermaye piyasası araçlarının
fiyatlarını etkileyebilmek amacıyla yıkama satış gerçekleştirilmesi bil-
giye ve işleme dayalı manipülasyona verilebilecek iki örnektir
15
. Her
iki manipülasyon türünde de kamuyu aydınlatma sistemi bozulmak-
tadır. Sermaye piyasalarındaki fiyatın bilgiyi taşıma işlevi tamamen
terk edilerek sadece fiyat oluşturma amacı taşıyan işlemler yapılmak-
tadır. Bunun sonucunda da üçüncü kişiler fiyatın bilginin ürünü oldu-
ğuna inanarak işlem yapmaktadır
16
.
İşleme dayalı manipülasyon, bilgiye dayalı manipülasyona göre
daha zor tespit edilir. Çünkü işleme dayalı manipülatif fiiller çoğu kez
yasal işlemler altında gerçekleştirilir.
II. MANİPÜLASYONUN TÜRLERİ
A. İŞLEME DAYALI MANİPÜLASYON, UNSURLARI VE
TÜRLERİ
1. UNSURLARI
a. İşlem Yapmak
Piyasa fiyatı psikolojik etkenlere bağlı olarak değişebilir. Yatırım-
cıların sürü psikolojisi içinde, ekonomik değerlendirme yapmadan,
başka yatırımcıların verdiği yatırım kararlarından etkilenerek işlem
yaptığı ve bu yüzden fiyatların değişebildiği bir gerçektir. Bu yüzden
işlem yapmak, işleme dayalı manipülasyonun en önemli unsurudur
17
.
İşleme dayalı manipülasyonda, menkul kıymetlerin alım-satım
işlemleri sonucunda hisse senedi fiyatında değişimler olmaktadır. Bu
türdeki manipülasyonda, alım-satım işlemleri ile piyasayı yanıltma
amaçlı faaliyetler görülür. Örneğin bir manipülatör, hisse senedinin
değerini etkileyebilecek menkul kıymet alım-satım işlemleri ile bir pi-
yasa hareketi gerçekleştirebilir
18
.
İşleme dayalı manipülasyonda temel amaç, diğer yatırımcıları ger-
15
Aggarwal/Wu, s. 6.
16
Manavgat, s. 3.
17
Manavgat, s. 89.
18
Cemal Küçüksözen,
“Finansal Bilgi Manipülasyonu Nedenleri, Yöntemleri, Amaçları,
Teknikleri, Sonuçları Ve İMKB Şirketleri Üzerine Ampirik Bir Çalışma”
, Ankara Üni-
versitesi SBE, Ankara 2004 (Yayımlanmamış Doktora Tezi), s. 33.