405 / 529
Tıbbi Müdahalelerde Hekimin Aydınlatma Yükümlülüğü
404
hali söz konusu ise buna dayanarak aydınlatmadan makul ölçüde mü-
dahalede bulunulabilir.
59
Organ naklinde aydınlatılacak kişi, hem organ veya doku alınacak
kimse hem de bunların kendisine nakledileceği kimsedir. Çünkü or-
gan nakli gerek organ veya doku vereni ve gerekse bunların nakledile-
ceği kimseyi yakından ilgilendirmektedir. Bu sebeple organ veya doku
naklinde hekimin aydınlatma yükümlülüğü birden fazla kimse için
söz konusudur. Hatta organ veya doku vericisi veya alıcısı ayırt etme
güne sahip olmakla birlikte ergin değilse, kanunî temsilcilerinin de ay-
dınlatılması gerekmektedir. Böyle bir halde hekimin aydınlatacağı ve
dolayısıyla rızasını alacağı kişi sayısı daha da artmış olmaktadır.
60
Bu düzenlemelerin yanında Hasta Hakları Yönetmeliği madde 26;
“
Kanuni temsilcinin muvafakatinin gerektiği ve yeterli olduğu hallerde dahi,
mümkün olduğu ölçüde küçük veya mahcur olan hastanın dinlenmesi sure�
tiyle tıbbi müdahaleye iştiraki sağlanır.
” hükmü ile hastanın tıbbi müda-
haleye iştirak etmesi hedeflenmiştir.
Biyotıp Sözleşmesi madde 6/2 ve 3’de;
“…Yasal olarak bir müdaha�
leye muvafakat verme yeteneği bulunmayan bir küçüğe, sadece temsilcisinin
veya kanun tarafından belirlenen yetkili makam, kişi veya kurumun izni ile
müdahalede bulunulabilir.
Küçüğün fikri, yaşı ve olgunluk derecesiyle orantılı bir şekilde artan be�
lirleyici bir etken olarak dikkate alınmalıdır…”
yer alan hükümler dikkate
59
Hancı, s. 80.
60
2238 sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkındaki Kanun
madde70:
Organ ve doku alacak hekimler:
a) Vericiye, uygun bir biçimde ve ayrıntıda organ ve doku alınmasının yaratabile-
ceği tehlikeler ile, bunun tıbbi, psikolojik, ailevi ve sosyal sonuçları hakkında bilgi
vermek;
b) organ ve doku verenin, alıcıya sağlayacağı yararlar hakkında vericiyi aydınlat-
mak;
c) Akli ve ruhi durumu itibariyle kendiliğinden karar verebilecek durumda olma-
yan kişilerin vermek istedikleri organ ve dokuları almayı reddetmek;
d) Vericinin evli olması halinde birlikte yaşadığı eşinin, vericinin organ ve doku verme
kararından haberi olup olmadığını araştırıp öğrenmek ve öğrendiğini bir tutanakla tespit
etmek;
e) Bedel veya başkaca çıkar karşılığı veya insancıl amaca uymayan bir düşünce ile verilmek
istenen organ ve dokuların alınmasını reddetmek;
f) Kan veya sıhri hısımlık veya yakın kişisel ilişkilerin mevcut olduğu durumlar ayrık
olmak üzere, alıcının ve vericinin isimlerini açıklamamak; zorundadırlar.