400 / 529
TBB Dergisi 2012 (98)
Ş. Berfin IŞIK YILMAZ
399
Hekimlik Meslek Etiği Kuralları madde 27’ye göre; “
Hasta hastalı�
ğı konusunda bilgilendirilmek istemediğini belirtmişse, hekimin bilgi vermesi
gerekmez. Ailenin haberdar edilmesi hastayla görüş birliğine varılarak yapıl�
malıdır. Bilinçsiz durumdaki hastalar için, yakınlarının bilgilendirilip bilgi�
lendirilmemesine hekim karar verir.”
hükmü uyarınca hasta tedavisinin
sonuçları hakkında bilgi edinmek istemiyorsa, bilgi verilmemelidir.
36
Hasta Hakları Yönetmeliği madde 20’ye göre; “
…hasta, sağlık du�
rumu hakkında kendisine veya ailesine veya yakınlarına bilgi verilmemesini
isteyebilir.”
hükmü hastaya bilgi verilmesini yasaklayabilmek hakkı ta-
nımaktadır.
Öte yandan aydınlatma yükümlülüğünün tamamen ortadan kalk-
tığı haller de söz konusu olabilir. Bu durum hastanın tutumu ya da
sübjektif özelliklerinden kaynaklanmaktadır.
37
Hasta uygulanan teda-
vi sırasında yapılacak açıklamaları anlamayacak durumda ise, plan-
lanan ve genel anestezi altında yapılan operasyonun seyri ve riskleri
değiştiğinde aydınlatma söz konusu olamayacaktır.
38
Hastanın bilincinin açık olmadığı ve kanunu temsilcisine ulaşıla-
mayan hallerde veya bizzat müdahale sırasında aydınlatma gerekliliği
ortaya çıkıyorsa hekim, makul bir hastanın bu müdahaleye aydınlat-
ma sonucunda rıza göstereceğini kabul ediyorsa, aydınlatılmış rıza ol-
maksızın da hareket edebilir.
39
Hastanın hekim olması durumunda ya da aynı ameliyatın ikinci
kez tekrarlanacağı hallerde ya da hekimin hastanın onamı bakımından
gerekli olan bilgiye bir şekilde ulaşması konusunda kesin emin olduğu
hallerde de aydınlatma ortadan kalkabilir.
40
Aydınlatmanın hasta açısından anlamı yitirdiği haller söz konusu
ise örneğin, tedavi amacını yitiren artık acıların dindirilmesi için yapı-
lan müdahalelerde kişinin ölümünün yaklaşmış olması durumunda o
kişinin aydınlatılması artık amacını yitirecektir.
41
36
Hancı, s. 74.
37
Y.Çakmut, Roche…, s. 15.
38
Hancı, s. 78.
39
Hakeri, s. 142.
40
Hakeri, s. 145.
41
Özsunay, Ergun,
“Alman ve Türk Hukukunda Hekimin Hastayı Aydınlatma Ödevi ve
İstisnaları”
, Türk Hukukunda Hekimin Hukuki ve Cezai Sorumluluğu, Sorumlu-
luk Hukukundaki Yeni Gelişmeler 5. Sempozyumu, Ankara 1982, s. 45.