19 / 521
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Revizyonu Üzerine Bazı Düşünceler
18
2-)
Bugün için, uygulamada asliye ticaret mahkemeleri, hukuk
yargısı alanında âdeta özel görevli bir yargı yeri (bir ihtisas mahkeme-
si) konumuna gelmiş durumdadır. Bu nedenle, ayrı bir asliye ticaret
mahkemesi kurulmuş olan yerlerde, asliye hukuk mahkemeleri ile as-
liye ticaret mahkemeleri arasındaki ilişki, işbölümü ilişkisi olmaktan
çıkartılıp; bir görev ilişkisine dönüştürülmelidir. Bu çerçevede, işbö-
lümü itirazının bir ilk itiraz olduğuna vurgu yapan 6102 sayılı Türk
Ticaret Kanunu’nun 5. maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkralarında
yer alan düzenlemelerle Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 116. mad-
desinin (c) bendinde yer alan düzenlemeler kaldırılmalı; tümüyle bu
bağlamda, görev ilişkisine bağlanan sonuçlara vurgu yapılmalıdır.
3-)
Kanun yolu incelemesi dışında, 6100 sayılı Hukuk Muhakeme-
leri Kanunu’nda, bölge adliye mahkemelerine görev verilmiş olan hal-
lerde (örneğin m. 268, I; 271, I; 286, I; 410 gibi), bu mahkemeler fiilen
işlerlik kazanıncaya kadar, bu mahkemelerin görev alanına giren iş-
lere, hangi mahkemede bakılacağı hususunda, geçici madde ile, yasal
çerçevede mutlaka bir belirlemede bulunulmalıdır.
4-)
Anayasa Mahkemesi’nin, Avukatlık Kanunu’nun 163. madde-
sinde yer alan
“Baro Hakem Kurulları”
ile ilgili düzenlemeyi iptal etme-
sinden sonra, yargılama giderleri ile avukatlık ücretinden kaynakla-
nan davaların, asıl davaya bakan mahkemece bakılacağı hususunda,
eski 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 15. madde-
sindekine paralel bir şekilde, kesin yetki esasını temel alan yasal bir
düzenleme, özel yetki kuralları arasında, mutlaka yerini almalıdır.
5-)
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 9. maddesinin
ikinci cümlesinde yer alan yasal düzenlemedeki
“uyuşmazlık konusu
malvarlığı unsurunun bulunduğu yer”
tabiri, malvarlığının aktif ve pa-
siflerin bir bütünü olduğu hususu da gözetildiğinde, “uyuşmazlık ko-
nusu
malvarlığının aktifinde yer alan unsurun
bulunduğu yer” şek-
linde bir düzeltime tâbi tutulmalıdır.
6-)
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun, sigorta ile ilgili düzenle-
meleriyle paralellik sağlanması açısından, mer’î Hukuk Muhakemeleri
Kanunu’nun 15. maddesinin birinci fıkrasında yer alan
“zarar sigortala-
rı”
tabiri,
“tazminat sigortaları”; “can sigortaları”
tabiri de
“meblağ sigor-
taları”
şeklinde bir değişikliğe tâbi tutulmalıdır.