393 / 521
392
yasa) değeri çarpılır. Değer artış payı alacağı davasında ise katkı oranı
ile malın tasfiye tarihindeki (karara en yakın tarih) sürüm değeri çar-
pılmak sureti ile değer artış payı alacağı miktar olarak belirlenecektir.
Ayrıca, değer artış payı davasında; katkıda bulunulan malda bir değer
kaybı oldu ise (deprem ve benzeri nedenlerle) katkının başlangıçtaki
değeri esas alınacaktır. Katkıda bulunulan mal, daha önce elden çıkar-
tıldı ise; davacının alacağı hakim tarafından hakkaniyete uygun olarak
belirlenecektir (TMK m. 227).
2. 5. Artık Değere Katılma Alacağı Davası
Bu davanın hukuksal dayanağını 4721 sayılı Türk Medeni Ka-
nununun edinilmiş mallara katılma rejimi düzenleyen maddeleri(m.
218-241), özelliklede 231-236. maddeleri ve Yargıtay kararları oluştur-
maktadır. Mal rejimi sözleşmesi ile edinilmiş mallara katılma rejimini
seçmiş veya mal rejimi sözleşmesi yapmadıkları için kanun uyarınca
(TMK m. 202) bu rejimi seçtikleri kabul edilen eşlerin veya onların ya-
sal mirasçılarının mal rejimi sona erdiğinde birbirlerinden talep edebi-
lecekleri kişisel hakka dayalı para alacağına yönelik bir davadır.
Bu davayı “katkı payı” alacağı davası ve “değer artış payı “alaca-
ğı davasından ayıran en önemli özellik; taraflardan birinin diğerine
ait bir mala yada malvarlığına katkıda bulunduğunu kanıtlama yükü
altında bulunmamasıdır. Yasa koyucu bu mal rejiminde eşlere sahip
oldukları bazı mallarla (TMK m. 219) ilgili karşılıklı olarak kişisel hak-
ka dayalı para alacağını ileri sürme hakkı tanımıştır. Bunun için somut
bir katkının kanıtlanması gerekmemektedir. Mal rejimi sona erdiğin-
de; eşlerden her biri veya mirasçıları diğer eş veya onun mirasçıların-
dan davalıya ait “artık değer”in (TMK m. 231) kural olarak yarısını
“artık değere katılma alacağı” olarak isteyebilirler. TMK 231. maddede
artık değerin bulunacağı edinilmiş mallar, 219. maddede açıklanmış-
tır. Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya
personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı
ödemelerle (örneğin emekli ikramiyesi gibi), çalışma gücünün kaybı
nedeni ile ödenen tazminatlar; kanunumuzda “edinilmiş mallar” ara-
sında sayılmış ise de(TMK m. 219) bunların tamamının edinilmiş mal
olmadığı, bir kısmının kişisel mal olduğu, bu ayırma işleminin nasıl
yapılacağı 228. maddede açıklanmıştır.