47 / 521
Evlât Edinme Yolu ile Vatandaşlığın Kaybedilmesi ve Kazanılması
46
hükme bağlandığı üzere, mahkemece verilecek inşaî bir kararla, evlât
edinen ile evlâtlık arasında suni soybağı kurulmaktadır.
2
Kan bağına
dayanan soybağından ayırmak amacıyla evlât edinme yolu ile kurulan
soybağı için, suni, akdi, mukavelevi, cali gibi tabirler kullanılmakta-
dır.
3
Medenî Kanunda, bu şekilde kurulmuş soybağına bazı hukukî
sonuçlar bağlanmıştır. Örneğin, evlâtlığın, evlât edinenin soyadını al-
ması ya da mirasçısı olması gibi (MK m. 314). Günümüzde, kan bağı
ve evlât edinme yoluyla kurulan soybağının sonuçları arasındaki fark-
ların kaldırılmasına çalışılmakta; evlât edinilen çocuğun da diğer ço-
cuklar ile aynı haklara sahip olması gerektiği yönünde görüşler savu-
nulmaktadır.
4
Etkileri (sonuçları) bakımından evlât edinme, tam evlât edinme
sistemi (
full adoption, adoptio plena, volladoption
), sınırlı (basit) evlât
edinme sistemi (
simple adoption, adoptio minus plena, teiladoption
) ve kar-
ma evlat edinme sistemi olmak üzere üçe ayrılmaktadır.
Tam evlât edinme sisteminde
, evlât edinen ile evlâtlık arasında
tam bir hısımlık ilişkisi doğmakta ve evlâtlığın tabii ana babasıyla hı-
sımlık ilişkisi, evlenme yasağına ilişkin bazı istisnaî hükümler dışında,
sona ermektedir.
5
Evlâtlık artık tabii ana babasına ve kan hısımlarına
mirasçı olamamakta ve tabii ana babanın çocukla şahsî ilişki kurma
hakkı da kalmamaktadır.
6
Tam evlât edinmede evlât edinilen çocuk,
evlât edinen ana babadan doğmuş bir çocuğun hukukî statüsünü ka-
zanmaktadır. Bunun sonucu olarak da, evlâtlık ile evlât edinen ve evlât
edinenin kan ve sıhrî hısımları arasında, kan bağına dayanan hısımlık
ilişkisi meydana gelmektedir. Dolayısı ile hem evlâtlık ve alt soyu,
evlât edinene ve onun kan hısımlarına, hem de evlat edinen ve onun
kan hısımları evlâtlığa mirasçı olurlar. Nasıl ki, kan bağına dayanan
2
Kırkbeşoğlu, Nagehan,
Soybağı Alanında Biyoetik ve Hukuk Sorunları
, Vedat Kitap-
çılık, İstanbul 2006, s. 25.
3
Acabey, Beşir,
Soybağı Kurulması, Genel Olarak Sonuçları, Özellikle Evlilik Dışında
Doğan Çocukların Mirasçılığı,
Güncel Hukuk Yayınları, İzmir 2002, s. 142.
4
Bauböck, Rainer/Perchinig, Bernhard,
“Evaluation And Recommendations”
, (eds,
Bauböck, Rainer/ Ersbøll, Eva/Groenendijk, Kees/Waldrauch, Harald, Acquisi-
tion and Loss of Nationality, Amsterdam University Press, Amsterdam 2006, Vol.
I), s. 457.
5
Aydoğdu, s. 68.
6
Baygın, Cem,
“Evlât Edinmenin Sonuçları”
,
Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk
Fakültesi Dergisi
, C. VII, S. 3 – 4, 2003, s 627.