17 / 477
Yasama DokunulmazlIğı
16
üyelerine tanınan bu ayrıcalıklar iki kısımda toplanmaktadır. Bunlar,
“yasama sorumsuzluğu/mutlak dokunulmazlık/mutlak masûniyyet”
ve
“ya-
sama dokunulmazlığı/nispî masûniyyet”
dır.
Yasama dokunulmazlığı, Türkiye’de diğer ülkelere göre oldukça
geniş kapsamlı bir koruma sağlamaktadır. Sınırlandırılması hususu
zaman zaman gündeme gelmekte ancak bu yönde herhangi bir geliş-
me kaydedilememektedir
12
.
Anayasanın 83. maddesinde yasama sorumsuzluğu ve yasama
dokunulmazlığı beraber ele alınmış, maddenin başlığı yasama doku-
nulmazlığı olarak belirlenmiştir. Çalışmamızın konusunu, niteliksel,
amaçsal ve fonksiyonel anlamda farklılıklara sahip olan bu iki kurum-
dan, Anayasanın 83/2. maddesinde düzenlenmiş olan
“yasama doku-
nulmazlığı”
oluşturmaktadır.
Öte yandan, yasama dokunulmazlığı başlığı altında ele alına-
bilecek her husus da inceleme konusu edilmeyecektir. Amacımız,
Türkiye’de hukuk ve siyaset gündeminde tartışma konusu olmaktan
çıkmamış olan yasama dokunulmazlığı kavramı, bu kavramın kapsa-
mında yer alan hususlar ve kişilerin tespitini yapmaktır.
I- Yasama Dokunulmazlığı
Yasama dokunulmazlığı,
“nispi dokunulmazlık”, “geçici dokunul-
mazlık”, “muvakkat dokunulmazlık”, “parlamenter dokunulmazlık”
gibi
öğretide çeşitli şekillerde adlandırılmış olup
13
, bir ceza muhakemesi
hukuku kurumudur
14
.
Hukuk devleti ilkesi, insanların kanun önünde eşit statüde yer
almasını gerektirmekle birlikte, gerçekte, yasama dokunulmazlığı bir
anlamda yasama ile yargının ayrı erk olduğunun göstergesi, diğer
yandan da mücadele zeminini oluşturmaktadır
15
.
tr/dokunulmazlik.htm; ulaşım tarihi: 05.02.2012;
Gözler
, Kemal, Anayasa Huku-
kuna Giriş, Genel Esaslar ve Türk Anayasa Hukuku (Kısaltma: Anayasa Hukuku-
na Giriş), Ekin kitabevi, 14. baskı, Bursa-2009, s. 244;
Keskinsoy
, Ömer, Yasama
Sorumsuzluğu, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilim-
ler Enstitisü Kamu Hukuku Anabilim Dalı, s. 2.
12
Atalay, Nurhan, Türkiye’de Yasama Dokunulmazlığı, Yayımlanmamış Yüksek
Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli-2008, s. I.
13
Atalay, , s. 31.
14
Özbek, Veli Özer / Kanbur, M. Nihat / Doğan, Koray / Bacaksız, Pınar / Tepe, İlker,
Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, SeçkinYayıncılık, 2. Baskı, Ankara – 2011, s. 174.
15
Özcan, s. 12.