TBB Dergisi 100. Sayı

TBB Dergisi 2012 (100)

Yusuf Solmaz BALO

TBMM’ne seçilen bir kişi, seçildikleri çevreyi veya sadece kendine

oy vermiş olanları değil, manevi ve soyut bir varlık olan milleti temsil

etmektedir (Any.m.80). Millet ise, ancak kendi iradesini açıklayacak

organlara sahip olunca devlet niteliğini kazanmış olur. Bu anlamda,

TBMM bu organlardan biridir

Kaynağı İngiltere olan yasama bağışıklıkları birer anayasa kuru-

mu olup ceza hukukuna da yansımaları bulunmaktadır

. Bunlardan

sorumsuzluk cezalandırılmayı, dokunulmazlık ise cezalandırılmanın

ertelenmesini ifade eder. Bir başka açıdan sorumsuzluk, yasama fonk-

siyonu içindeki söz ve davranışlarla ilgiliyken, dokunulmazlık, yasa-

ma fonksiyonu dışındaki eylemlerle ilgilidir

Milletvekillerine tanınmış olan bu ayrıcalıklar, kendilerine kişisel

olarak bir menfaat sağlanmasından ziyade, onların kendilerini seçen-

lerin hak ve menfaatlerini her türlü korkudan uzak olarak korumaları

gayesiyle tanınmıştır

. Yoksa, dokunulmazlık, milletvekiline suç işle-

me ayrıcalığı tanımak değildir

1982 Anayasasının 83 üncü maddesine göre;

“Türkiye Büyük Mil-

let Meclisi üyeleri, Meclis çalışmalarındaki oy ve sözlerinden, Mecliste ileri

sürdükleri düşüncelerden, o oturumdaki Başkanlık Divanının teklifi üzerine

Meclisce başka bir karar alınmadıkça bunları Meclis dışında tekrarlamak ve

açığa vurmaktan sorumlu tutulamazlar.

Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir millet-

vekili, Meclisin kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuk-

lanamaz ve yargılanamaz. Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali ve se-

çimden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla Anayasanın

14 üncü maddesindeki durumlar bu hükmün dışındadır. Ancak, bu

halde yetkili makam durumu hemen ve doğrudan doğruya Türkiye

Büyük Millet Meclisine bildirmek zorundadır.

Türkiye Büyük Millet Meclisi üyesi hakkında, seçiminden önce

Gören, Anayasa Hukuku, s. 206.

Teziç, s. 376.

Gürbüz, s. 120.

Özer, Atilla, Türk Cumhuriyetlerinin Hukuki Yapısı (Yasama-Yürütme-Yargı),

Turhan kitapevi, Ankara-2008, s. 51.

Eroğlu, Cem, Anatüzeye Giriş (Anayasa Hukukuna Giriş), 9. baskı, İmaj yayınevi,

Ankara-2007, s. 339.