20 / 477
TBB Dergisi 2012 (100)
Yusuf Solmaz BALO
19
II- Yasama Dokunulmazlığının Amacı
Yasama dokunulmazlığının amacı, milletvekillerinin, iktidar tara-
fından tahrik edilebilecek keyfi, zamansız ve esassız ceza kovuştur-
malarıyla, geçici bir süre için de olsa, yasama çalışmalarından fiilen
alıkonulmasını önlemek
27
, tutuklama ve cezalandırma tehdidi ile ma-
nevi bir baskı yaparak onların oylarına tesir etmesine engel olmak
28
,
milletvekillerini adli kovuşturmaların baskısından uzak tutmak
29
. bir
anlamda parlamentonun itibarını korumaktır
30
. Yoksa, amaç milletve-
kilinin ceza hukuku karşısında sorumsuzluğunu ortaya çıkartacak bir
alan oluşturmak değildir
31
.
Yasama dokunulmazlığı, milletvekillerine, toplumda üstün ve doku-
nulmaz insanlar durumuna getirmek için değil, milletvekillerinin görev-
lerini gereği gibi yapabilmeleri, parlamento hizmetlerine daha gereği gibi
katkı verebilmeleri, iktidarın ve diğer güçlerin baskısından korunmaları
amacı ile konulmuş olup, bu ayrıcalığın özünde kamu düzeni/kamu ya-
rarı anlayışı bulunmaktadır
32
. Bir anlamda, milletvekillerinin temsil görev
ve yetkilerini en iyi bir şekilde yerine getirebilmeleri, herhangi bir müda-
haleye uğramamaları kamu çıkarına uygun görülmektedir
33
.
Bu anlamada yasama dokunulmazlığı, yasama fonksiyonu görevi-
ni yerine getiren kişi olarak seçilmiş olmaları nedeniyle milletvekilleri-
ne tanınan bir koruma mekanizması
34
ve bir güvence
35
olup, bu koru-
ma mekanizması üyelik süresince ve Meclis tatilde bulunduğu sırada
da devam eder.
Anayasa Mahkemesine göre
“Yasama dokunulmazlığı bir amaç ol-
mayıp, milletvekillerinin halkın iradesini meclise tam olarak yansıtarak milli
iradenin eksiksiz gerçekleşmesini sağlamamalarının aracıdır…Yasama doku-
27
Dönmezer, Sulhi / Erman, Sahir, Nazarî ve Tatbikî Ceza Hukuku, Genel Kısım,
Cilt I, 13. Tıpkı Bası, Beta Yayınları, İstanbul-1999, s. 272; Gözler, Kemal, Türk
Anayasa Hukuku Dersleri, Ekin yayınevi, Genişletilmiş 5. baskı, Bursa-2008, s.
281; Atalay, s. 31; Özer, s. 52; Özcan, s. 25.
28
Kunter, s. 100.
29
Atalay, s. 31.
30
Özcan, s. 27.
31
Teziç, s. 384.
32
Teziç, s. 376.
33
“İngiltere’de, kral bir zamanlar parlamentoya girmelerini kendisi için tehlike saydığı
kimseleri birtakım cezaî kovuşturma yollarına başvurarak yakalattırır ve parlamentoya
girmelerine engel olurdu.”
Bkz. Gören, s. 206; Atalay, s. I.
34
Keskinsoy, s. 147.
35
Atalay, s. 2.