22 / 477
TBB Dergisi 2012 (100)
Yusuf Solmaz BALO
21
Bir milletvekili milli iradenin temsilcisi olarak yalnız siyasi iktidarın
bir parçası değil, aynı zamanda muhalefet rolünü de yerine getirmek-
tedir. Muhalefet etme, siyasi iktidarın icraatlarını eleştirme, yasama
fonksiyonu yerine getirilirken, ifade edilen görevin eksik taraflarını
dile getirme de yasama fonksiyonunun bir parçasını oluşturmaktadır.
Muhalefeti oluşturan parlamenterler bu esnada yürütme erkini oluş-
turanların saldırılarına, müdahalelerine ve engellemelerine maruz ka-
labilirler. Bunların baskı ve etkilerine karşı milletvekillerini koruyacak
olan yasama dokunulmazlığıdır. Bu anlamda, yasama dokunulmazlığı
yalnız milletvekillerinin sübjektif bir hakkı değil, parlamentoya tanın-
mış olan objektif bir anayasal statüdür
40.
IV- Yasama Dokunulmazlığının Kapsamı
Mukayeseli hukukta, yasama dokunulmazlığının sınırının belir-
lenmesinde, siyasi, kültürel, toplumsal yapıya ve demokrasi anlayı-
şına bağlı farklı kabuller vardır. Hukuk uyuşmazlıklarının kapsama
alınmadığı, ceza hukuku bakımından da suçun ağırlığı, suçüstü ol-
ması gibi ayrımlara gidilmek suretiyle korumaya sınırlamalar getiren
sistemler olduğu gibi, yasama dokunulmazlığının kapsamına sadece
hukuk uyuşmazlıklarının alındığı, ceza kovuşturmasının alınmadığı
sistemler de bulunmaktadır
41
.
Bununla birlikte, günümüzde bu ayrıcalıkların sınırının asgari se-
viyede tutulması düşüncesi taraftar kazanmaktadır
42
.
A. Ceza Muhakemesi ve İnfaz Hukuku Bakımından
1. Ceza Muhakemesi Bakımından - Muhakeme Engeli
Yasama dokunulmazlığının ceza muhakemesi bakımından kapsa-
mını TBMM üyelerinin seçimlerden önce veya sonra işledikleri her-
hangi bir suç isnadıyla
“tutulamama”, “sorguya çekilememe”, “tutuklana-
mama”
ve
“yargılanamama”
konuları oluşturmaktadır
43
.
40
Tunç, Mehmet, Yasama Dokunulmazlığının Ceza Hukuku Açısından Değerlendi-
rilmesi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı,
Yayımlanmamış Lisans Tezi, Ankara-2011, s. 29.
41
Gözler, Yasama Dokunulmazlığı, Bir Karşılaştırmalı Hukuk İncelemesi;
Abdulhakimoğlu, s. 89.
42
Özer, s. 51.
43
Kunter, s. 100.