206 / 477
TBB Dergisi 2012 (100)
Ceyda SÜRAL
205
rıda açıkladığımız üzere ihtiyati haczi tamamlayan işlemler hakkında
çıkabilecek benzer sorunlar ortaya çıkacaktır. HMK md. 397/1 uya-
rınca, ihtiyati tedbir kararı dava açılmasından önce verilmişse, tedbir
talep eden, bu kararın uygulanmasını talep ettiği tarihten itibaren
134
iki hafta içinde esas hakkındaki davasını açmak durumundadır. Bu iki
haftalık süre, asıl davanın yabancı bir mahkemede açılacak olması du-
rumunda kısa kalabilir. HMK md. 397/2 uyarınca, ihtiyati tedbir kara-
rının etkisi, aksi belirtilmediği takdirde, nihai kararın kesinleşmesine
kadar devam eder
135
. Asıl davanın yurtdışında açılması durumunda,
yurtdışındaki dava, davacı lehine veya aleyhine olarak sona erdiğinde,
Türkiye’de ihtiyati tedbir kararını veren mahkeme açısından yabancı
mahkeme kararının bir etkisi olmayacaktır. Bu durumda, eğer dava
reddedildiyse, aleyhine ihtiyati tedbir talep edilen davalının ihtiya-
ti tedbirin kaldırılması için red kararını tanıtması gerekecektir. Dava
kabul edildiyse, davacının ihtiyati tedbirin devamını sağlamak ve ka-
rarın gereğini yerine getirmek için yine yabancı mahkeme kararının
tanınmasını talep etmesi gerekecektir. Yabancı mahkeme kararının
Türkiye’de tanıma şartlarını sağlamaması halinde, ihtiyati tedbir ka-
rarı kalkmalıdır.
c. Delil Tespiti
Delil tespiti, ilerde açılacak veya açılmış olan bir dava ile ilgili de-
lillerin bazı şartlar altında zamanından önce toplanıp emniyet altına
alınmasını sağlamak amacıyla kabul edilmiş bir kurumdur
136
. Delil
tespitinde, ispat faaliyetine yardımcı olan delillerin korunmasını sağ-
lamak, kaybolmasını önlemek için tedbir alınmaktadır.
134
HMK md. 393/1 uyarınca, ihtiyati tedbir kararının uygulanması, verildiği tarih-
ten itibaren bir hafta içinde talep edilmek zorundadır. Aksi halde, kanuni süre
içinde dava açılmış olsa dahi, tedbir kararı kendiliğinden kalkar.
135
MTK md. 6/V uyarınca, tahkim yargılaması öncesi veya tahkim yargılaması sı-
rasında taraflardan birinin istemi üzerine mahkemece verilen ihtiyati tedbir ya
da ihtiyati haciz kararı, hakem veya hakem kurulu kararının icra edilebilir hale
gelmesiyle ya da davanın hakem veya hakem kurulu tarafından reddedilmesi ha-
linde kendiliğinden ortadan kalkar. Bu hüküm tahkim yerinin Türkiye dışında
belirlendiği durumlarda da uygulanır (MTK md. 1/III). Yabancı ülkede verilen
hakem kararının icra edilebilir hale gelip gelmediği ilgili tahkim kuralları ve/
veya tahkim yeri hukukuna göre belirlenir.
136
Kuru/Arslan/Yılmaz, s. 593; Pekcanıtez/Atalay/Özekes, HMK, s. 676.