204 / 477
TBB Dergisi 2012 (100)
Ceyda SÜRAL
203
her türlü ihtiyati tedbirlere davaya bakan mahkeme tarafından karar
verilecekti. Bununla birlikte, hâkim ihtiyati tedbirin başka bir yerde
daha az masrafla ve daha çabuk yerine getirileceğini düşünüyorsa,
bu konuda karar vermek üzere o yer hâkimini istinabe edebilecekti
(HUMK md. 104/II)
129
.
HMK, dava ile ilgisi olmayan mahkemelerden ihtiyati tedbir isten-
mesinin önüne geçmek amacıyla ihtiyati tedbirin dava açılmadan önce
esas hakkında görevli ve yetkili mahkemeden istenebileceğini düzen-
lemiştir. İhtiyati tedbir kararının dava açılmadan önce verilmesi halin-
de, tedbir talep eden, bu kararın uygulanmasını talep ettiği tarihten iti-
baren iki hafta içinde esas hakkındaki davasını açacak ve dava açtığına
ilişkin belgeyi kararı uygulayan memura ibrazla dosyaya koydurtacak
ve karşılığında bir belge alacaktır (HMK md. 397/1). İhtiyati tedbirin
dava açıldıktan sonra da istenmesi mümkündür. HMK, böyle bir du-
rumda asıl davanın görüldüğü mahkemeden ihtiyati tedbirin istene-
bileceğini belirtmiştir (HMK md. 390/1)
130
. Bu düzenleme ile HMK,
ihtiyati tedbirde yetkiye ilişkin kötüye kullanıma yol verecek HUMK
hükmünü ortadan kaldırmıştır
131
.
İhtiyati tedbire karşı tedbirin uygulanmasından itibaren bir hafta
içinde ihtiyati tedbirin şartlarına, mahkemenin yetkisine ve temina-
ta ilişkin olarak kararı veren mahkemeye itiraz edilebilir (HMK md.
394/2).
İhtiyati tedbir genellikle dava konusuyla ilişkili olacağından ve
dava konusunu teşkil eden malvarlığı üzerinde tatbik edileceğinden
asıl dava konusunda Türk mahkemesinin milletlerarası yetkiye sahip
olması halinde, ihtiyati tedbir bakımından da yetki problemi olmaya-
caktır. Örneğin, bir boşanma davasında tarafların son altı aydır yaşa-
makta oldukları yerin Türkiye’de olması; kişilik hakkını ihlal eden bir
yayının durdurulması isteminde zarara uğrayan kişinin Türkiye’de
129
Baki Kuru,
Hukuk Muhakemeleri Usulü
, C. IV, Demir Demir, İstanbul 2001, s. 4321-
4323; Alangoya/Yıldırım/Deren-Yıldırım, s. 409; Yılmaz, Geçici Tedbirler, s. 878-
886; Özkök, s. 35-36.
130
Brüksel I Tüzüğü md. 31 uyarınca, bir üye devletin mahkemelerine, koruyucu ka-
rarlar da dahil olmak üzere bu üye devletin hukukunda öngörülen ihtiyati tedbir-
lerin alınması için, söz konusu davada Tüzük hükümleri uyarınca bir başka üye
devletin mahkemesinin yetkili olması durumunda dahi başvuruda bulunulabilir.
131
Madde Gerekçesi,
http://www2.tbmm.gov.tr/d23/1/1-0574.pdf.