TBB Dergisi 100. Sayı

TBB Dergisi 2012 (100)

Ceyda SÜRAL

201

dahilindedir. Bu sorunların çözüme kavuşturulması için, İİK veya

MÖHUK’ta, en azından Türk vatandaşlarını ve/veya tacirlerini ko-

ruyacak ve onlara yabancı tarafın Türkiye’de malvarlığı bulunması

halinde malvarlığının bulunduğu yer mahkemesini ihtiyati haciz ta-

lepleri bakımından yetkili kılan ve tamamlayıcı merasimin gerçek-

leşmesi bakımından da menfaatler dengesini gözeten bir düzenleme

getirilmesi uygun olacaktır.

1 Temmuz 2012’de yürürlüğe girecek olan yeni Türk Ticaret Ka-

nunu

122

(TTK), gemiler üzerinde ihtiyati haciz

123

kararı bakımından

yetki meselesini ayrıca ve özel olarak düzenlemiştir. Bu düzenleme-

ler, yukarıda belirttiğimiz sorunların çözümüne hizmet edecek bir dü-

zenlemeye örnek oluşturabilir. TTK md. 1354 uyarınca, Türk bayraklı

gemiler hakkında ihtiyati haciz kararı sadece, geminin demir attığı,

şamandıraya veya tonoza bağlandığı, yanaştığı veya kızağa alındığı

yer mahkemesi ya da bir Türk gemi siciline kayıtlı gemilerde, sicil

yeri mahkemesi; sicile kayıtlı olmayan gemilerde malikin yerleşim

yeri mahkemesi; ve Türk gemisi olmayan ancak Türk Bayrağı çeke-

bilecek kişilere en az bir yıl süreyle kendi adlarına işletilmek üzere

bırakılan gemiler için Denizcilik Müsteşarlığınca tutulan özel sicile

kayıtlı gemilerde kiracının yerleşim yeri mahkemesi tarafından ve-

rilebilir. Türkiye’de yabancı bayraklı gemiler hakkında ihtiyati haciz

kararı, sadece, geminin demir attığı, şamandıraya veya tonoza bağ-

landığı, yanaştığı ya da kızağa alındığı yer mahkemesi tarafından ve-

rilir (md. 1355). Yetkiye, tahkime ve esasa uygulanacak hukuka ilişkin

bir anlaşmanın varlığı hâlinde Türk mahkemesinin yetkisi de ayrıca

düzenlenmiştir. Buna göre, ilgili sözleşmeye konulmuş bir yetki veya

tahkim kaydına ya da ayrıca yapılmış olan bir yetki yahut tahkim söz-

leşmesine göre, hakkında ihtiyati haciz kararı uygulanacak olan deniz

alacağının esası hakkında hüküm vermeye bir hakem kurulu veya ya-

bancı mahkeme yetkili olsa ya da deniz alacağının esasına yabancı bir

devletin hukuku uygulansa bile, md. 1354 ve 1355’ye göre yetkili olan

mahkemeler, bir deniz alacağı için teminat elde edilmesini sağlamak

üzere ihtiyati haciz kararı vermeye yetkilidir. TTK md. 1376 uyarınca

da, İİK md. 264/I ve 264/II’de yer alan yedi günlük süreler, gemi-

122

R.G. 14.2.2011 – 27846.

123

Yabancı Gemilerin İhtiyati Haczi hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. Nuray Ekşi,

Yabancı Gemilerin İhtiyati Haczi

, Beta, 2. Bası, İstanbul 2004.