TBB Dergisi 100. Sayı

Yasama DokunulmazlIğı

bakımından 1982 Anayasası, iki istisna getirmiştir. Bunlar; ağır cezayı

gerektiren suçüstü hali ve seçimden önce soruşturmasına başlanılmış

olmak kaydıyla Anayasanın 14. maddesindeki durumlardır.

Ağır cezayı gerektiren suçüstü halinin ve Anayasanın 14. madde-

sinde belirtilen durumların varlığı durumunda, dokunulmazlık ken-

diliğinden kalktığından dolayı, hakkında tutma, tutuklama, sorguya

çekme işlemleri uygulanabilen milletvekili hakkında kovuşturma ya-

pılabilmesi için de Meclisin izin vermesi gerekli değildir

a. Ağır Cezayı Gerektiren Suçüstü Hali

“

Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali

” ifadesi, 1961 Anayasası ile ana-

yasalarımıza girmiş bir kavramdır.

aa. Ağır Cezayı Gerektiren Suç

Bize göre, ağır cezayı gerektiren suçların neler olduğu hususun-

da, 2005 tarihinde yürürlükten kaldırılmış olan 765 sayılı Kanun sis-

teminde tereddüt bulunmamaktaydı. Çünkü, 765 sayılı TCK’nu sis-

teminde cezalar hafif hapis cezası, hapis cezası ve ağır hapis cezası

olarak sınıflandırılmış, ağır ceza mahkemelerinin görev alanının belir-

lenmesinde de yine bu “

ağır hapis cezası

”nı gerektirir suçlar esas alın-

mıştı (CMUK m.421)

Öte yandan, 765 sayılı TCK’nu sisteminde suçlar cürüm ve kaba-

hat olarak ikiye ayrılmaktaydı. Bu nedenle de, suçun

“cürüm”

veya

“kabahat”

olmasının yasama dokunulmazlığı kapsamına giren suçların

belirlenmesinde bir farkı bulunmamaktaydı

Ancak, 765 sayılı TCK’nun yerine almış olan 5237 sayılı TCK sis-

teminde suç dolayısıyla verilecek olan hürriyeti bağlayıcı ceza sadece

“hapis”

cezasıdır. Ve yeni sistemde

“ağır cezayı”

gerektirir suçlar belir-

tilmiş değildir. Yeni Türk Ceza Kanunu, 765 sayılı TCK’nın ceza tür-

Durumun Meclise bildirilmesi, Meclisin dilerse kovuşturmayı erteleyebileceği

anlamında olduğu görüşü için bkz. Teziç, s. 387.

5320 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında

Kanunla 01/06/2005 tarihinde yürürlükten kaldırılmış olan 1412 sayılı CMUK’na

göre, ağır ceza işlerinden maksat, ağır hapis ve on seneden fazla hapis cezalarını

gerektiren cürümlere ilişkin davalardır (m.421).

Teziç, s. 386.