337 / 477
Denetimli Serbestliğin Türk Ceza Adalet Sistemindeki Tarihsel Gelişim Süreci
336
satla hükümlü bir denetim görevlisinin kanun ve nizamlara uygun gözetimi
altında tedbir süresini geçirir ve bu surette toplum ile yeniden bütünleşmesi-
ne katkıda bulunur.”
33
Bu ifadeler, her ne kadar bir kanun maddesinin
fıkrası olarak düzenlenmiş ise de daha çok düzenlemenin gerekçesi
olabilecek içeriğe sahiptir ve tedbirin ne olduğu ve nasıl uygulanacağı
konusunda yeteri kadar aydınlatıcı mahiyette değildir. Bu düzenleme-
ler dışında 1987 tarihli tasarıdaki gibi kısa süreli hürriyeti bağlayıcı ce-
zaların yerine uygulanabilecek ceza ve tedbirler ve özel infaz şekilleri
hakkında da düzenlemeler öngörülmüş, gene bazı suçlar bakımından
iki yılı aşmayan hürriyeti bağlayıcı cezaya hükmedilmiş suçlu hakkın-
da bunun yerine belirli şartlar altında, bir eğitim-iş evinde veya tarım
işletmesinde ıslah edilme ve denetimli serbestlik tedbiri altına alınma-
sına karar verilebileceği düzenlenmiş, güvenlik tedbirlerinin infazında
uygulanacak rejimin tüzükle düzenleneceği ifade edilmiştir.
1989 tarihli tasarının 102 ila 122. maddeleri arasında çocuklar ve
küçükler bakımından ayrı bir yaptırım sistemi öngörülmüştür. 102.
maddede çocuklar hakkında uygulanabilecek tedbirler ve cezalar:
1. Çocuğun koruma, tedavi ve eğitim noksanlığını giderici tedbirler
(velayet ve vesayetle ilgili tedbirler, beden ve ruh sağlığı tedbirleri,
denetimli eğitim tedbiri, yetişkinler için öngörülen uyuşturucu ve
akıl hastalığının tedavisi için öngörülen güvenlik tedbirleri), 2. Disip-
lin tedbirleri(tekdir, yükümlülük yüklenmesi, kamuya yararlı bir işte
çalıştırma), 3. Cezalar (para cezası, çocuklara ve küçüklere özgü ha-
pis cezası) şeklinde düzenlenmiş,
34
Tasarının
“çocuğun yükümlere tabi
33
Maddenin gerekçesinde şu ifadeler kullanılmıştır: “Maddenin 4. bendinde yer
alan denetimli serbestlik tedbirinin süresi ve amacı belirlenmiştir. Esas amaç hü-
kümlüyü yeniden suça teşvik edecek, suça doğru yönlendirecek etki ve ilişkiler-
den uzaklaştırmakla beraber ayrıca onun suç işlemeden yaşamasını kolaylaştırı-
cı yardımlarda bulunmaktır. Bu sebeple denetimli serbestliğin bir
eğitim tedbiri
niteliğini taşıması gereklidir. Maddenin açıkça belirttiği gibi suçluya hem sosyal
ve hem de maddi yardım sağlanacaktır. Bütün hizmetlerde bir denetim görevlisi
marifetiyle verilecektir. Suçlunun toplum ile bütünleştirilmesini sağlamak üzere
bu görevli gereken her şeyi yapacaktır.” Bkz: Erbaş(IV), a.g.m., s. 60.
34
Koruyucu tedbirler arasında
“Ahlak ve beden bakımından tehlike içinde bulunduğu an-
laşılan çocuğun eğitim yardımlarına ve denetimli eğitime tabi tutulması”
da sayılmıştır.
Eğitici tedbirler başlığı altındaki 105. maddede
“Eğitim bakımından gerekli özenin
gösterilmediğinin veya bu hususta uygun şartların mevcut bulunmadığının belirlendiği
hallerde çocuğun kendi ailesi içinde veya başka bir aile nezdine verilerek veya bir eğitim
veya iş kurumu veya yurdunda veya buralara yerleştirilerek eğitilmesine çocuk mahke-
mesince karar verilebilir. Gerektiğinde bu yardımlar denetimli olarak da uygulanabilir”
ifadesi kullanılmış, maddenin gerekçesinde söz konusu tedbirlerin
“suç sebebiy-