334 / 477
TBB Dergisi 2012 (100)
Hakan A. YAVUZ
333
1987 tarihli tasarı metninin
“cezanın ertelenmesi”
başlığı altında dü-
zenlenen 80. maddesinde erteleme kararında öngörülen deneme sü-
resi içinde uygun
“denetimli serbestlik tedbiri”
nin tatbikine mahkemece
karar verilebileceği öngörülmüştür.
28
Madde gerekçeyle birlikte de-
ğerlendiğinde, tasarıda denetimli serbestliğin bir tür güvenlik tedbiri,
ertelemeye eşlik eden bir kurum olarak öngörüldüğü görülmektedir.
Gene tasarının
“güvenlik tedbirleri, nev’ileri”
başlıklı 93. maddesinde de-
netimli serbestlik, bir eğitim-iş evinde veya tarım işletmesinde ıslah
edilme, belli yerlerde ikametin yasaklanması, içki içilen veya benzeri
yerlere gitmekten yasaklanma, sağlık kurumunda tedavi altına alınma
gibi
“şahsi hürriyeti bağlayıcı”
güvenlik tedbirleri arasında sayılmıştır.
29
96. maddede ise denetimli serbestlik tedbirinin süresinin üç aydan iki
yıla kadar olabileceği öngörülmüştür. Tasarıya göre denetimli serbest-
liğin de aralarında bulunduğu güvenlik tedbirleri, kural olarak ceza-
nın yerine veya cezaya seçenek olarak değil, cezanın infazından sonra
uygulanabilecek tedbirler olarak düzenlenmiştir. Bununla birlikte 95.
maddede bazı suçlar bakımından iki yılı aşmayan hürriyeti bağlayı-
cı cezaya hükmedilmiş suçlu hakkında bunun yerine belirli şartlar
altında, bir eğitim-iş evinde veya tarım işletmesinde ıslah edilme ve
denetimli serbestlik tedbiri altına alınmasına karar verilebileceği dü-
zenlenmiştir. 1987 tarihli tasarıda her ne kadar, doğrudan denetimli
serbestlik ifadesi kullanılarak düzenleme öngörülmüş ise de, bunun
ne olduğu ve nasıl uygulanacağı konusunda bir düzenleme öngörül-
28
Tasarı için bkz: Türk Ceza Kanunu Ön Tasarısı, Komisyonca Hazırlanan Metin,
Ankara 1987. Maddenin gerekçesinde
“erteleme konusunda maddeyle getirilen bir
yenilikte beşinci fıkrada cezası ertelenen mahkumun deneme süresince uygun denetimli
serbestlik tedbirine tabi tutulmasına da karar verilebilmesidir. Böylece güvenlik tedbirleri-
nin uygulanması gerekli bir hal de tesbit edilmiş bulunmaktadır”
ifadesi kullanılmıştır.
Gerekçe için bkz: Türk Ceza Kanunu Ön Tasarısının Gerekçesi, Adalet Bakanlığı
Yayını, Ankara 1987; Ayrıca bkz: Coşkun Erbaş,
“Tarihi Gelişim İçinde Gözetimle
Erteleme(Denetimli Serbestlik-Sursis Avec Mise A Lepreuve) ve Fransa’daki Uygulaması
ile Konuya İlişkin Türk Ceza Kanunu ve Öntasarı Metinleri III(Kısaltma: Erbaş(III))”,
Yargıtay Dergisi, C. 22, Ekim 1996, S. 4, s. 481vd.
29
Maddenin gerekçesinde denetimli serbestliğin tanımı yapılarak şu ifadeler kul-
lanılmıştır. “denetimli serbestlik genel olarak özel şekilde seçilmiş suçlular hak-
kında kamu davasının açılmasının veya duruşmanın yapılmasının veya cezanın
hükmedilmesinin şartlı olarak geri bırakılmasının veya serbest bırakılan suçlu
hakkında onun kişiliğini hedef tutan bir kontrol, yönetme ve idare sisteminin uy-
gulanmasını belirleyen tedbirdir. Ancak tasarı bu tedbiri suçtan dolayı asli ce-
zalardan birisine mahkum edilmiş bulunan suçlunun,
cezasını çektikten sonra tabi
tutulabileceği bir tedbir olarak kabul etmiş ve bir kısım batı kanunlarından böylece ayrıl-
mıştır
”. Tasarı metni ve gerekçesi için bkz: Erbaş(III), a.g.m., s. 483.