332 / 477
TBB Dergisi 2012 (100)
Hakan A. YAVUZ
331
D. 2253 sayılı Çocuk Mahkemelerinin Kuruluşu, Görev ve
Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’da
1979 tarih ve 2253 sayılı Kanun’un 10. maddesinde
“küçüklere uygu-
lanacak tedbirler”
başlığı altında düzenlenen tedbirler, yaşları nedeniyle
kendilerine hapis cezası uygulanamayan çocuklar hakkında uygula-
nabilen koruyucu ve destekleyici tedbirler mahiyetindedir, yaptırım
niteliğinde değildir. Bu düzenlemeye göre çocuklar hakkında uygula-
nacak tedbirler şunlardır:
“1. Veliye, vasiye veya bakıp gözetmeyi üzerine
alan akrabadan birine teslim, 2. Bakıp gözetmeyi üzerine alan güvenilir bir
aile yanına yerleştirme, 3. Bu maksatla kurulmuş çocuk bakım ve yetiştirme
yurtlarına veya benzeri resmi yahut özel kurumlara yerleştirme, 4. Genel ve
katma bütçeli daireler, mahalli idareler, bankalar, İktisadi Devlet Teşekkülle-
ri ve bunların ortaklıkları tarafından kurulmuş fabrika, müessese veya ziraat
işletmeleri veya benzeri teşekküllerle işyerlerine yahut meslek sahibi bir usta
yanına yerleştirme, 5. Resmi veya özel bir hastaneye veya tedavi evine yahut
eğitimi güç çocuklara mahsus kurumlara yerleştirme”.
Gözetim başlığı al-
tında düzenlenen 29. maddeye göre ise:
“İşlediği suçtan dolayı hakkında
10 uncu maddede yazılı tedbir uygulanmış veya hükmedilmiş cezası ertelenmiş
olan küçüğün 3 yıla kadar gözetim altında bulundurulmasına karar verilebilir.
Bu takdirde küçüğe, veliye, vasiye veya bakıp gözetmeyi üzerine alan kimseye
gözetim tedbirinin gayesi ve gerektirdiği yükümlülükler haber verilir.Gözetim
süresi kararda gösterilir. Şartlı erteleme halinde gözetim en az deneme devresi
sonuna kadar devam eder.”
Şartlı erteleme başlıklı 30. maddeye göre ise:
“Para cezasından başka bir ceza ile hükümlü olmayan ve 15 yaşını doldur-
mayan küçük, işlediği bir suçtan dolayı ağır veya hafif para veya 3 yıla kadar
hürriyeti bağlayıcı cezalardan biriyle mahkum olur ve geçmişteki haliyle ahlaki
temayüllerine göre cezasının ertelenmesi ileride cürüm işlemekten çekinmesi-
ne sebep olacağı hakkında mahkemece kanaat getirilirse bu cezanın şartlı olarak
ertelenmesine hükmolunabilir. Cezası bu suretle ertelenen küçük bir yıldan üç
yıla kadar bir deneme devresine tabi tutulur. Mahkeme deneme devresi zarfın-
da küçüğü, muayyen bir meslek veya sanat öğrenmek, belli bir yerde ikamet
etmek alkollü içki kullanmamak veya bunlar gibi bazı şartlara uymaya mecbur
edebilir. Küçük deneme devresi içerisinde, yapılan ikaz ve ihtarlara rağmen
tabi tutulduğu eğitim ve ıslah şartlarını yerine getirmez veya başka kasti bir
cürüm işlerse, mahkeme hükmolunan cezanın aynen çektirilmesine veya va-
him görülmeyen hallerde deneme devresinin yarı nispetinde uzatılmasına ka-
rar verir.”
Bu düzenlemelere göre ek bir tedbir niteliğinde olan iki tür