106 / 537
TBB Dergisi 2012 (101)
Candide ŞENTÜRK / Tuğba BAYZİT
105
dan
“sübut”
olarak adlandırılan faaliyetler için kullanılan vasıtalara
delil denilir
4
.
Delil (kanıt, ispat vasıtası), ceza uyuşmazlığının konusu olan olayı
temsil eden, olayın mahkemede canlandırılmasına yarayan araç ola-
rak da ifade edilmiştir
5
. Yine delilin yargılama konusu olayın açıklığa
kavuşturulması, bir başka deyişle, maddi gerçeğin bulunabilmesi için
ispat amacıyla kullanılan araçlar olduğu da belirtilmektedir
6
.
Ceza yargılamasında hukuk yargılamasında olduğu gibi bir ispat
külfeti (yükü) sorunu yer almamaktadır
7
. Yani sanık suçlu olmadığı-
nı ispatla mükellef değildir. Sanığa susma hakkının tanındığı bir hu-
kuk düzeninde ispat yükünden bahsedilmesi olanaksızdır
8
. Mahkeme
re’sen yapacağı araştırma sonucunda, önüne getirilen delillerin tartı-
şılması ile sanığın suçlu veya suçsuz olduğu ve maddi gerçeğin ortaya
çıkarılması konularında bir karara varmak durumundadır
9
. Savcılık
makamı da sanığın aleyhine olan delillerin yanı sıra lehine olan delil-
leri de araştırmalıdır
10
.
Yargılama sonucunda sanığın suçu işlediği tam olarak ortaya çı-
karılmadıkça, “
şüpheden sanık yararlanır”
ilkesinden yola çıkılarak,
suçsuz kabul edilecektir. Ceza muhakemesinde her şey delil olarak
nitelendirilebilir. Ancak bir şeyin delil olarak sunulması, delil olarak
kabulü anlamına gelmemektedir. Hâkim sunulan delilleri serbestçe
değerlendirecektir
11
.
4 KUNTER Nurullah/ YENİSEY Feridun/ NUHOĞLU Ayşe, Muhakeme Huku-
ku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 17.Baskı, Kasım 2009, s.609. Bir baş-
ka tanımda da aynı şekilde olayın hâkim tarafından sabit görülmesi ya da taraf
bakımından ispat edilmesinin gerektiği buna sübut bulma denildiği ve delillerin
de olayın belirlenmesine yaradığı belirtilmiştir (KUNTER Nurullah/ YENİSEY
Feridun, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 2005
Ekim, s.193).
5 CENTEL/ ZAFER, s.205.
6 ÜNVER Yener/HAKERİ Hakan, Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara Mart
2010, s.569; HAKERİ Hakan/ ÜNVER Yener, Ceza Muhakemesi Hukuku Temel
Bilgiler, Ankara Eylül 2010, s.294.
7 ÖZTÜRK/TEZCAN/ERDEM/SIRMA/SAYGILAR/ALAN, s.292; YURTCAN
Erdener, Ceza Yargılaması Hukuku, 12. Bası, İstanbul Ocak 2007, s.268.
8 ÖZTÜRK/TEZCAN/ERDEM/SIRMA/SAYGILAR/ALAN, s.293-294.
9 YURTCAN, Şerh, s. 636; ÖZBEK/ KANBUR/ DOĞAN/ BACAKSIZ/ TEPE,
s.585.
10 ÖZBEK/ KANBUR/ BACAKSIZ/ DOĞAN, s.115; ÖZBEK/ KANBUR/ DO-
ĞAN/ BACAKSIZ/ TEPE,, s.585.
11 Ayrıntılı bilgi için bkz. ÖZTÜRK/TEZCAN/ERDEM/SIRMA/SAYGILAR/