TBB Dergisi 101. Sayı

TBB Dergisi 2012 (101)

Candide ŞENTÜRK / Tuğba BAYZİT

107

C) Delil Çeşitleri

Doktrinde delillerin değişik şekillerde sınıflandırıldığı görülmek-

tedir.

Centel/ Zafer’e

göre deliller, 1) Sanık Beyanı, 2) Tanık Beyanı

, 3)

Belge delilleri, 4) Belirti delilleri ve bilimsel deliller, 5) Bilirkişi mütala-

ası ve 6) Keşif olarak ayrılmaktadır

Öztürk/Tezcan/Erdem/Sırma/Saygılar/Alan

’a göre, 1) Sanık açıkla-

maları, ikrar, 2) Tanık açıklamaları, 3) Sanık ve tanıktan başkaların

açıklamaları, 4) Yazılı açıklamalar (belgeler), 5) Görüntü ve (veya) ses

kaydeden araçlarla açıklama, 6) Belirtiler

Özbek

ise, 1) Şüpheli-sanık açıklamaları ve ikrar, 2) Tanık açıkla-

maları, 3) Yazılı belgeler, 4) Görüntü ve ses kaydeden araçlarla yapıl-

mış olan kayıtlar, 5) Belirtiler şeklinde bir sınıflandırma yapmaktadır

Koca

, 1) Beyan delili, 2) Belge delili, 3) Belirtiler ve bilimsel deliller

şeklinde bir ayrım yapmaktadır

Yenisey

delilleri 1) Belirti, 2) Beyan ve 3) Belge olmak üzere yine

üçe ayırarak incelemektedir

Burada hangi sınıflandırmayı esas alırsak alalım delil serbestisinin

geçerli olduğu ceza muhakemesi hukukunda, her şey delil olduğundan

tüm delilleri hâkimin serbestçe takdir edeceği unutulmamalıdır. Diğer

yandan beyan ve belge delillerinin bir olguyu doğrudan, belirtinin

ise

14 Tanık beyanı konusunda ayrıntılı bilgi için bkz. FEYZİOĞLU Metin, Ceza

Muhakemesi Hukukunda Tanıklık, Ankara Şubat 1996, s.89 vd.; ÇİÇEK İbrahim,

Tanık Koruma Kanunu, İstanbul Ocak 2009, s.9 vd.

15 CENTEL/ ZAFER, s.207 vd.

16 ÖZTÜRK/TEZCAN/ERDEM/SIRMA/SAYGILAR/ALAN, s.295-333.

17 Yazar, ayrıca öğretide bazı yazarların bilirkişi raporu, açıklamaları ile keşifi delil

türü olarak kabul ettiklerini ancak delilin bilirkişi raporunun konusunu oluştur-

duğunu belirtmektedir. Bilirkişi delil veya belirtiyi inceleyerek değerlendirmek

üzere mahkemeye sunan kişi olup, keşif ise bir delil toplama aracıdır (ÖZBEK/

KANBUR/ DOĞAN/ BACAKSIZ/ TEPE, s.585-586).

18 KOCA, s.215 vd.

19 YENİSEY, s.12 vd.

20 İspat edilecek olayın dolaylı olarak ispatına yardımcı olan ve olaydan geriye ka-

lan her türlü iz ve eser belirti olarak tanımlanmaktadır (KUNTER/YENİSEY/NU-

HOĞLU, s. 609-610; YENİSEY, s. 13; KOCA, Deliller, s. 219). Örneğin, suç mahal-

linde bulunan fren izi, kan, kıl, tükürük, meni, kovan birer belirti (iz) niteliğinde

olup, olayın aydınlatılmasında büyük önem taşımaktadır. Bununla beraber bazı