112 / 537
TBB Dergisi 2012 (101)
Candide ŞENTÜRK / Tuğba BAYZİT
111
Tanığın vereceği beyan ile uyuşmazlığın tarafları konumunda bu-
lunan kişilere rahatsızlık vermesi, bu nedenden ötürü de tarafların teh-
didi ve saldırıları ile karşılaşması kuvvetle muhtemeldir. Tanıkları bu
tehdit ve saldırılardan koruma görevi, soruşturma evresinde Cumhu-
riyet savcısına, kovuşturma evresinde ise hâkime aittir. Hâkim, tanı-
ğı duruşmada tarafların küçük düşürücü, hırpalayıcı sorularına karşı
korumakla yükümlüdür
36
. Ceza muhakemesinde tanıkların korunma-
sı amacıyla çeşitli tedbirler alınabilmesi mümkündür
37
. Bu tedbirler,
kimliğin gizlenmesi, değiştirilmesi veya kişinin tanıklık yükümlülü-
ğünden kurtarılması biçiminde olabilir
38
. Ancak bazen tanığa yönelik
tehlikenin ağırlığı karşısında söz konusu tedbirler yetersiz kalabilir.
Bu nedenden ötürü duruşma salonu dışında tanığın sesinin ve görün-
tüsünün değiştirilerek dinlenmesi de söz konusu olabilmektedir
39
.
Tanığın korunması için getirilmiş bulunan tedbirlerden olan giz-
li duruşma yapılması, tanığın kimliğinin açıklanmaması, duruşmada
hazır bulunma hakkına sahip kişilerin hazır olmadığı duruşmada din-
lenmesi gibi tedbirlerin, savunma hakkına daha az müdahale oluş-
turduğu düşünülmektedir
40
. CMK m.58
41
, tanığa yönelik tehlikenin
rını dolaylı yollar aracılığıyla duruşmaya getirirse devlet savunma makamından
ifade alma veya sorgulama sırasında hazır bulunma ve tanığa sorma hakkını ala-
rak gerçeğe ulaşmada savunma makamının iştirak imkanını azaltmış olmaktadır
(Ayrıntılı bilgi için bkz. ŞAHİN, Tanık Koruma, s.809. vd).
36 FEYZİOĞLU, s.266; ÖZBEK/KANBUR/DOĞAN/BACAKSIZ/TEPE, s.610.
37 Bkz. ERDEM, s.48 vd; ŞAHİN, s.132 vd.
38 ÖZTÜRK/TEZCAN/ERDEM/SIRMA/SAYGILAR/ALAN, s.323.
39 ÖZTÜRK/TEZCAN/ERDEM/SIRMA/SAYGILAR/ALAN, s.323.
40 ÖZTÜRK/TEZCAN/ERDEM/SIRMA/SAYGILAR/ALAN, s.323.
41 Maddenin gerekçesinde ise;
“Ceza yargılaması süreçlerinde kanıtlanmış olan ve bu ne-
denle göz ardı edilmeyecek gerçeklerden biri de kişilerin tanıklık etmekte gösterdikleri çe-
kingenliktir. Özellikle son zamanlarda suç işlemek amacıyla artan örgütlenmeler, giderek
büyüyen kent rantlarını paylaştırmak için oluşturulan çeteler suçun ve suçlunun izlen-
mesinde yeterince özenli ve etkili davranılmadığı yönündeki bir kısım medyadaki beyan-
lar, tanıklığın bir işe yaramayacağı doğrultusundaki olumsuz değerlendirmeler ‘mafya’
denilen suç şebekelerine ilişkin günlük haberler ve bunlara eklenebilecek diğer psikolojik
etkenlerle kişiler tanıklık yapmada çekingenlik göstermekte ve hatta korkmaktadırlar.
Bu olumsuz etkilerin giderilmesi yolu, tanıkların güvenliklerinin eksiksiz sağlanmasıdır. Bu
nedenle gerek kendi gerek bir başka kişi örneğin, ailesi yönünden sakınca görülmesi halin-
de tanığın adresini gizleyebilmesi içim cumhuriyet savcısı, mahkeme başkanı veya hâkimin
kendisine davetiyenin ulaşabileceği bir başka adresi göstermesine izin verebilmesi 2. fıkra-
da kabul edilmiştir.
Tanığın kimliğini açıklaması kendisinin veya başka bir kişinin beden bütünlüğünü veya öz-
gürlüğünü tehlikeye düşüreceği yolunda bir kuşkuya yol açıyorsa kimliğini açıklamadan
kaçınabilmesini Cumhuriyet Savcısı, mahkeme başkanı veya hâkim tarafından izin verile-