139 / 537
Gizli Tanık
138
14.01.2004 tarihli ve 5065 sayılı Kanun’la onaylanması uygun bulunan
“Yolsuzluğa Karşı Ceza Hukuku Sözleşmesi
” ile Birleşmiş Milletle tarafın-
dan eski Yugoslavya ve Ruanda’da işlenen suçlar için kurulan Ulusla-
rarası Ceza Mahkemeleri’nin kuruluş statülerinde koruma hükümleri-
ne yer verilmiştir
144
.
CMK m. 58/5 uyarınca ise tanıkların korunması sadece bir örgü-
tün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar bakımından mümkündür. Bu
suçlar CMK m. 250’de düzenlenmiştir. Tanık Koruma Kanununda bir
örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen alt sınırı 2 yıl veya daha fazla
hapis cezasını gerektiren suçlar ile terör örgütünün faaliyeti çerçeve-
sinde işlenen suçlara ek olarak 5237 sayılı TCK ile diğer özel kanunlar-
da yer alan ağırlaştırılmış müebbet hapis ve alt sınırı 10 yıl veya daha
fazla hapis cezasını gerektiren suçlar bakımından da öngörülmüştür
(5276 sayılı Kanun m. 3)
145
.
B) Korumanın Kapsamı
1) Tanık Koruma Tedbirinin Kapsamına Giren Kişiler
Ceza muhakemesinde tanık sıfatı ile dinlenenler ile CMK m. 206
uyarınca tanık olarak dinlenen suç mağdurları ile tanık olarak din-
lenenlerin nişanlısı, evlilik bağı kalmasa bile eşi, kan ya da kayın hı-
sımlığından üstsoy veya altsoyu, ikinci derece dahil kan veya kayın
hısımları, evlatlık bağı bulunanlar ile yakın ilişki içinde olduğu kişiler
hakkında tanık koruma tedbirleri uygulanır
146
.
Tanık Koruma Kanununun 22’inci maddesinin 1’inci fıkrasına
göre, korunması gereken tanıklar suçların tanığı olabilecekleri gibi so-
ruşturma evresinde görev alan kişiler de olabilir. Tanık Koruma Bi-
nu Şerhi, 1. Bası, İstanbul Mayıs 2009, s.81; ÇİÇEK, Gizli Tanık, s.118).
144 Yine konuyla ilgili olarak Avrupa Konseyinin 1997 tarihli Tanıkların Korkutulması
ve Savunma Hakkına Dair 13 sayılı Tavsiye Kararı ve 2005 tarihli Tanıkların ve Adli
İşbirlikçilerin Korunmasına Dair 9 sayılı Tavsiye Kararı, 2001 tarihli Örgütlü Suçla
Mücadele İle İlgili Temel İlkelere Dair 11 Sayılı Tavsiye Kararı, 1985 tarihli Ceza
Hukuku ve Ceza Usul Hukuku Kapsamında Mağdurun Durumuna Dair 11 sayılı
Tavsiye Kararı (Ayrınıtlı bilgi için bkz. DEĞİRMENCİ, s.89-92; TURGUT, s.85 vd.).
145 ÖZBEK/ KANBUR/ DOĞAN/ BACAKSIZ/ TEPE, s.609; BALO, s.74-75.
146 ÖZBEK/ KANBUR/ BACAKSIZ/ DOĞAN, s.405; ÖZBEK/ KANBUR/ DO-
ĞAN/ BACAKSIZ/ TEPE, s.610; ÇİÇEK, s.61; ÇİÇEK İbrahim, “5726 Sayılı Tanık
Koruma Kanunu ve “Gizli Tanık”, Terazi Hukuk Dergisi, S. 29, Ocak 2009, s.118;
CENTEL/ ZAFER, s.428; DEĞİRMENCİ, s.92.