19 / 537
6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun “Yayın Sözleşmesine” İlişkin Getirdiği Yenilikler ve ...
18
A. Değiştirilen Kavramlar
6098 sayılı TBK’nın genel gerekçesinde belirtildiği üzere bu ka-
nun ile şekli bakımdan amaçlanan, 818 sayılı BK’nın dilinin arılaştı-
rılmasıdır. 6098 sayılı TBK’nın genel gerekçesinde, 818 sayılı BK’nın
“
günümüzde geçerli olan dile oranla eskimiş ifadelerinin kolay anlaşılabilir
”
bir yapıya dönüştürülmesi için “
deyim ve terimlerin imkânlar ölçüsünde
arılaştırıldığı
” ve yerleşmiş kavramların kullanılmasına ve “
terim birli-
ğinin sağlanmasına
” büyük önem verildiği ifade edilmiştir. Ancak dilin
arılaştırılması bir ihtiyaç olarak görülebilirse de yayın sözleşmesi hü-
kümleri 6098 sayılı TBK ile yeniden düzenlenirken yerleşmiş kavram-
lara ve terim birliğine dikkat edildiği söylenemez.
İlk olarak 6098 sayılı TBK’nın, 818 sayılı BK’da
“neşir mukavelesi”
olarak ifade edilen bu sözleşme türünü,
“yayım sözleşmesi”
şeklinde
ifade etmesi hatalıdır.
“Neşir mukavelesinin”
karşılığı yayım sözleşme-
si değil;
“yayın sözleşmesidir”.
Zira bilindiği gibi yayın, basılıp satışa
çıkarılan her türlü neşriyatı ifade ederken; yayım ise bu tür neşriyatın
basılıp dağıtılması işi, bir diğer ifadeyle bu faaliyetin adıdır.
10
Ayrıca
amaç terim birliğinin gözetilmesi ise zaten
“yayın sözleşmesi”
ifadesinin
tercih edilmesi gerekmektedir. Zira basın özgürlüğünü ve bu özgürlü-
ğün kullanımını düzenlemeyi amaçlayan ve basılmış eserlerin basımı
ve yayımını kapsayan 5187 sayılı Basın Kanunu’nda,
“yayın”
kavramı
tercih edilmiş; yayım kavramının ise “
basılmış eserin herhangi bir şekilde
kamuya sunulması
” faaliyetinin adı olduğu açıkça zikredilmiştir.
11
Bu
sebeple kanımızca burada, tıpkı kira sözleşmesi, eser sözleşmesi, satış
sözleşmesi örneklerinde olduğu gibi faaliyete değil, söz konusu ürüne
yönelik bir kavram tercih edilmeli ve bu sözleşme
“yayın sözleşmesi”
olarak ifade edilmeliydi.
10 Yayın: 1. Basılıp satışa çıkarılan kitap, gazete vb., neşriyat. 2. Radyo ve televizyon
aracılığıyla halka sunulan, duyurulan, iletilen eser, program, neşriyat; Yayım: 1.
Yayma işi. 2. Kitap, gazete vb. okunacak şeylerin basılıp dağıtılması, neşir:
“Kitap
ve gazete yayımı işi bizim can davamızdır.” -
R. N. Güntekin. 3. Herhangi bir eserin
radyo ve televizyon aracılığıyla dinleyiciye, seyirciye ulaştırılması, neşir. http://
tdkterim.gov.tr/bts/. (30.03.2012)
11 Aynı yönde: Ahmet Kılıçoğlu, Türk Borçlar Kanunu Tasarısı’na Eleştiriler, An-
kara 2008, s. 84.
“Yayın Sözleşmesi”
kavramını tercih eden diğer yazarlar için bkz.
Necla Giritlioğlu, Yayın Sözleşmesi, İstanbul 1967 ve Nisim Franko, Türk Borçlar
Kanununa Göre Yayın Sözleşmesi, 1981; Yavuz, s. 415 vd.