22 / 537
TBB Dergisi 2012 (101)
Başak BAK
21
da dikkat edilmemiştir. Ancak 6098 sayılı TBK’da terminoloji ve yer-
leşmiş sistematik ayrımlar bakımından yapılan belki de en büyük yan-
lışın, müşterek eser- toplama eser ayrımında olduğu anlaşılmaktadır.
B. Müşterek Eser- Toplama Eser Ayrımı
6098 sayılı TBK md. 490 şu hükmü içermektedir: “
Yayımlatan
, top-
lama bir eserin
kendisine ait bölümlerini veya dergilerde çıkan uzun ya-
zılarını, yayımın bitmesinden başlayarak üç ay geçmedikçe yeniden yayım-
latamaz
.” Söz konusu hüküm 818 sayılı BK md. 374’te ise şu şekilde
düzenlemiştir: “
Müşterek bir eserin
kısımlarından olan
yazılar ve mev-
kut bir risalenin uzun olan makaleleri, müellif veya halefleri tarafından neşrin
hitamından üç ay geçmezden evvel tekrar neşredilemez
.”
Maddenin iki farklı metni incelendiğinde çok önemli bir hususun
gözden kaçırıldığı ortaya çıkmaktadır. Bu,
“müşterek eser”
kavramının,
TBK’da
“toplama eser”
şeklinde ifade edilmesidir. Oysa
“müşterek eser”
ve
“toplama eser”
kavramları, FSEK’te hüküm altına alınan ve birbi-
rinden oldukça farklı olan iki ayrı konudur. Bu açıdan fikri mülkiyet
hukukunda yerleşmiş bulunan bu iki kavramın birbirinin yerine kul-
lanılabilmesi söz konusu değildir.
Madde metninde yapılan tek değişiklik bu değildir. Maddede
“mevkut risalenin uzun olan makaleleri”
ifadesi
“dergiler”
olarak değiş-
tirilmiş ve haleflerin yeniden yayımlatma hakkı da madde metninden
kaldırılmıştır. Maddenin gerekçesi incelendiğinde
“müşterek eserin”,
“toplama eser”; “mevkut bir risalenin”
de
“dergi”
şeklinde değiştirilmiş
olduğundan başka herhangi bir açıklamanın yer almadığı görülmek-
tedir. Ne var ki
“mevkut risalenin”, “dergi”
şeklinde değiştirilmesi veya
haleflerin yeniden yayımlatma hakkının kaldırılması kanunkoyucu
bakımından bir tercih olabilirse de
“müşterek bir eserin”, “toplama eser”
olarak değiştirilmesi mümkün değildir.
19
Bu açıdan, müşterek eser-
toplama eser ayrımını doğru bir şekilde ortaya koymak önemlidir.
Toplama eser, FSEK md. 6/7 uyarınca işlenmeler ve derlemelerin
bir türüdür. İşlenme eser, bir eserden yararlanmak suretiyle yeni bir
eser meydana getirilmesidir. Esasen işlenme, bir romanın tiyatro eseri
haline getirilmesi örneğinde olduğu gibi bir eserin başka bir şekle dö-
19 Aynı yönde: Kılıçoğlu, Eleştiriler, s. 90-91.