40 / 537
TBB Dergisi 2012 (101)
Nilüfer BORAN GÜNEYSU
39
işlerine bakmak üzere icra dairelerinin üzerinde icra mahkemeleri ku-
rulmuştur. Her asliye hukuk mahkemesinin yargı çevresinde bir icra
mahkemesi bulunur. İcra mahkemesi, icra mahkemesi hâkimi, yazı
işleri müdürü, yeteri kadar kâtip ve mübaşirden oluşur. İcra mah-
kemeleri, tek hâkimli özel mahkeme niteliğindedir. İcra mahkeme-
sinin çeşitli görevleri bulunmaktadır. İcra mahkemesinin görevlerin
bazıları şöyle sıralanabilir; icra dairelerinin işlemlerine karşı yapılan
şikâyetleri inceler (m. 16-18), istihkak davalarını değerlendirir (m. 97-
99, 228), itirazın kaldırılması taleplerini karara bağlar, ihalenin feshini
şikâyet yolu ile inceler (m. 134).
30
Yardımcı icra organları ise, genel mahkemeler ile savcı ve ada-
let müfettişleridir. Genel mahkemeler, icra prosedüründe önemli bir
yere sahiptir. Bu mahkemelere icra takibi sırasında önemli görevler
verilmiştir. Örneğin menfi tespit davasında, genel mahkemeler görevli
ve yetkilidir (m. 72). Savcılar ve adalet müfettişleri de yardımcı icra
organlarındandır. İcra daireleri, cumhuriyet savcılarının devamlı de-
netimi altındadır. Savcıların icra-iflâs suçlarındaki yetkileri kanunda
gösterilmiştir (m. 357). İcra daireleri buna ilaveten adalet müfettişle-
rince de devamlı denetlenmektedir.
31
Savcı ve adalet müfettişleri icra
organı niteliğinde olmakla birlikte; bu organların görevi, cebri icranın
devamını sağlamaktan ziyade denetime yöneliktir. Bu nedenle savcı
ve adalet müfettişlerince yapılan işlemler, icra takip işlemi olarak ni-
telendirilemez.
Bir işlemin icra takip işlemi olarak kabul edilebilmesi için icra da-
iresi, icra mahkemesi veya genel mahkemeler tarafından yapılması
gerekir. Bu nedenle alacaklı, borçlu veya 3. kişilerin icra takibe yöne-
lik işlemleri,
“icra takip işlemi”
olarak değerlendirilemez. Örneğin ala-
caklının takip talebi (m. 58), alacaklının haciz ve satış talebi (m. 78/1,
106/1, 107), borçlunun ödeme emrine itirazı (m. 62/1) veya 3. kişilerin
istihkak iddiaları (m. 96-99), şikâyet yoluyla ihalenin feshini istemesi
(m. 134/2), haciz ihbarnamesine karşı 3. kişinin icra dairesinde itiraz-
30 Ansay, s. 20-21; Gürdoğan, s. 11-12; Karslı, s. 120 vd.; Kuru, s. 70-72; Kuru/Ars-
lan/Yılmaz, s. 44-45; Muşul, s. 101-102; Pekcanıtez/Atalay/Sungurtekin-Özkan/
Özekes, s. 101-102; Postacıoğlu, s. 26-28; Yıldırım/Deren-Yıldırım, s. 24-25.
31 Ansay, s. 21; Gürdoğan, s. 20; Kuru, s. 72-73 ve 82; Kuru/Arslan/Yılmaz, s. 54;
Muşul, s. 114; Umar, s. 183; Pekcanıtez/Atalay/Sungurtekin-Özkan/Özekes, s.
108; Yıldırım/Deren-Yıldırım, s. 26-27.