TBB Dergisi 101. Sayı

TBB Dergisi 2012 (101)

Şennur AĞIRBAŞLI

ti altına alınan özgürlüğün uygulanması aşamasında, kamu güvenliği

veya düzeninin, genel sağlığın veya ahlakın, ya da başkalarının hak ve

özgürlüklerinin korunması amacıyla, demokratik bir toplumda zorun-

lu tedbirlerle ve yasayla sınırlanabileceği ifade edilmiştir.

I. AİHS 9. Maddesinin Koruma Alanı

I. 1. Kavramsal Tanımlama

Düşünce, vicdan, din ve inanç sözcükleri, bireysel ya da toplum-

sal duygu, irade, zihin ve şuuru ya da görüş, öğreti ya da sosyal bir

kurumu ifade eden, oldukça geniş bir alanı kapsayan kavramlardır.

Vicdanî inanç veya kanaat de, varoluşa ve hayatın anlamına ilişkin ol-

makla beraber, kökeni bakımından mutlaka dinî olmayan, felsefî veya

başka türden de olabilen derin inaçları da ifade eder.

Geniş bir alana yayılan bu kavramların 9. madde metninde yer

alması, hükmün koruma alanının da çok geniş olduğu fikrini bera-

berinde getirse de, kavramların içini uluslararası hukuğun yerleşik

kurallarını ve ulusal hukuktaki düzenlemeleri göz önüne alarak, iç-

tihatları ile dolduran AİHM’nin, uygulamada daha dar bir yaklaşım

türü benimsediği görülmektedir. Mahkeme öncelikle, 9. maddede

koruma altına alınan din, düşünce, vicdan ve inanç özgürlüğü ile

kast edilen değerlerin, AİHS‘nin 10. maddesin-de öngörülen düşün-

ce özgürlüğü ve onun konusunu oluşturan, her türlü bireysel fikir

ve tercihler ile karıştırmamak gerektiğini

Campbell ve Cosans . /. Bir-

leşik Krallık

davasında şöyle vurgulamaktadır: „…

olağan anlamıyla

“kanaatler” kelimesi, kendi içinde, ifade özgürlüğünü garanti altına alan

Sözleşme’nin 10. maddesi tarafından kullanıldığı şekliyle “düşünceler” ve

“fikirler” kelimeleri ile eş anlamlı değildir; çoğunlukla düşünce, vicdan ve

din özgürlüğünü garanti altına alan ve belirli bir ikna gücüne, ciddiliğe,

tutarlılığa ve öneme ulaşmış 9. madde de ifade edilen “inançlar” kavramı

ile daha benzerdir

“.

2 AİHM’nin 25 Şubat 1982 tarihli,

Campbell ve Cosans . /. Birleşik Krallık

davasın-

daki kararı, Başvuru no. 7511/76 ve 7743/76, paragraf 36. Tercüme Av. Serkan

Cengiz’in Türkiye Barolar Birliği Dergisi’nin Eylül- Ekim 2010 sayısındaki yazı-

sından alınmıştır.