154 / 473
TBB Dergisi 2012 (102)
Nimet ÖZBEK HADİMOĞLU
153
ladığına ilişkin göstergelerden biri niteliğinde değerlendirilmiştir.
11
TVK’na göre, “bir yabancı için ikamet,
Türk kanunlarına uygun olarak
Türkiye’de oturmaktır” (m. 15/1-ilk cümle). Hükümde yer alan
“Türk
kanunları”
ndan maksat, Pasaport Kanunu (Pas. K. )
12
ile Yabancıların
Türkiye’de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun (YİSK)
13
’dur.
Pas. K.’na göre ilgili yabancı, öncelikle Bakanlar Kurulu’nun be-
lirlediği giriş-çıkış kapılarından Türkiye’ye girmeli (Pas. K. m. 1)
14
;
pasaport ya da onun yerine geçen belge (Pas. K. m. 19, m. 20/son) bu-
lundurmalı
15
; giriş vizesi almış olmalı (Pas. K. m. 5/1)
16
ve Türkiye’ye
girişi yasak olan kişilerden olmamalıdır (Pas. K. m. 8)
17
. Yabancıların
Türkiye’de ikamet etmelerinin ön-koşulu ise, Türkiye’ye giriş şartları-
nın yerine getirilmesidir. Türkiye’de ikamet etmek isteyen bir yabancı,
11 5901 SK gerekçesi, TBMM, Dönem: 23, Yasama Yılı: 2, S. Sayısı: 90. Öğretide de, bu
şartın aranmasının nedeni olarak
“Türkiye’ye uyum sağlanması”
gösterilmektedir:
Rona Aybay, Vatandaşlık Hukuku, Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2. Baskı, İstanbul
2006, s. 122, (Vatandaşlık); Nomer, s. 65; Erdem, s. 101.
12 15. 7. 1950 tarih ve 5682 SK, RG, 24. 7. 1950, 7564.
13 15. 6. 1950 tarih ve 5683 SK, RG, 24. 7. 1950, 7564. YUKK Tasarısı’nda, YİSK ta-
mamıyla (m. 134/1-a); Pas. K. ’nun ise bazı hükümleri, yürürlükten kaldırılacak
hükümler arasında sayılmaktadır (m. 134/1-b).
14 YUKK Tasarısı ile yürürlükten kaldırılacak hükümler arasında Pas. K. m. 1 sayıl-
mamakla birlikte, Tasarı’da
“Türkiye’ye giriş ve Türkiye’den çıkış[ın], Bakanlar Kuru-
lunca sınır kapısı olarak belirlenmiş yerlerden geçerli pasaport veya pasaport yerine geçen
belgelerle yapılacağı”
hükmü yer almaktadır (m. 6).
15 YUKK Tasarısı’nda yürürlükten kaldırılacak hükümler arasında Pas. K. m. 19 ve
20 bulunmamakla birlikte,
“Türkiye’ye giriş ve Türkiye’den çıkış[ın], Bakanlar Kuru-
lunca sınır kapısı olarak belirlenmiş yerlerden geçerli pasaport veya pasaport yerine geçen
belgelerle yapılacağı”
düzenlenmiştir (m. 6).
16 Pas. K. m. 5/1, YUKK Tasarısı ile yürürlükten kaldırılması amaçlanan hüküm-
ler arasında değildir. Bununla birlikte, YUKK Tasarısı’nda da
“vize zorunluluğu”
düzenlenmiştir (m. 11).
17 YUKK Tasarısı’nda, Türkiye’ye girişi yasak olan kişileri düzenleyen Pas. K. m.
8’in yürürlükten kaldırılması plânlanmaktadır (m. 134/1-b). Tasarı’da, Pas. K.
m. 8’den farklı olarak, Türkiye’ye girmek isteyen yabancının bulundurması ge-
reken belgeler üzerinden bir sınıflandırma yapıldığı söylenebilir. Tasarı’ya göre
Türkiye’ye girişlerine izin verilmeyecek yabancılar,
“pasaportu, pasaport yerine ge-
çerli belgesi, vizesi veya ikamet izni ya da çalışma izni olmayanlar veya bu belgeleri sahte
olanlar ya da bu izinleri hileli yollarla edindiği anlaşılanlar”
;
“menşe veya üçüncü bir
ülkeye girişini ya da dönüşünü garanti etmeyen belgelerle gelenler”
;
“vize, vize muafiyeti
veya ikamet izin süresinin bitiminden itibaren en az 60 gün süreli pasaport veya pasaport
yerine geçerli belgesi olmayanlar”
ile
“kendilerine giriş vizesi verilmeyecek olanlar”
şek-
linde sayılmıştır (m. 8/1). Tasarı’da, ayrıca, sınırlı sayıda olmamak üzere,
“kamu
düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı”
yönünden Türkiye’ye girmesinde sakınca
görülen kişiler ile hakkında sınır dışı etme kararı alınmış kişiler bakımından Göç
İdaresi Genel Müdürlüğünce giriş yasağı getirilebileceği düzenlenmiştir (m. 10).