156 / 473
TBB Dergisi 2012 (102)
Nimet ÖZBEK HADİMOĞLU
155
yabancının Türkiye’de yerleşim yerine sahip olup olmadığına ve
Tür-
kiye dışında kalış amacına bakılmaksızın
altı aylık süre sınırı getirilmiştir.
22
B) TVK Yönetmeliği’nin İkamete İlişkin Hükümleri
TVK Yönetmeliği, ikameti
“yabancının yasal ikamet izniyle Türkiye’de
bulunması”
olarak tanımlamıştır (m. 3/h). Yönetmeliğin bu tanımıyla,
ikamet bakımından yerleşim yeri edinmeye değil; “
yasal ikamet izni
23
alıp almamaya” dayalı bir ayırımın yapıldığı söylenebilir. Fakat Yönet-
meliğe göre,
“yasal ikamet izni”
de, telsik için aranan ikamet koşulunun
gerçekleşmesi için yetmez. Kişinin hangi amaçla Türkiye’de bulundu-
ğu; bir başka deyişle, Türkiye’de ikamet etmek için aldığı tezkerenin
türü de belirleyicidir. Bu sonuca, Yönetmelik m. 16/2-c
24
, m. 18
25
ile m.
71/1-ç ve d hükümlerinden ulaşılabilir.
26
Yönetmelikte ikametin türü-
nün belirleyici olduğuna ilişkin en önemli hüküm, m. 71/1-ç hükmü-
dür. Bu hükme göre, “yasal ikamet izni olmaksızın veya yasal olmakla
birlikte Türkiye’de yerleşme niyetini göstermeyen; sığınma veya iltica
başvuru sahibi, sığınmacı, öğrenim, turistik, öğrenim gören çocuğuna
22 TVK’nda kabul edilen esaslar, TVK Yönetmeliği’nde de tekrarlanmıştır
.
TVK
Yönetmeliği’ne göre,
“Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancı, aranan ikamet
süresi içinde toplam altı ayı geçmemek üzere Türkiye dışında bulunabilecek; bu süre, öngö-
rülen ikamet süresi içinde değerlendirilecektir”
(m. 71/1-b). Yabancının ikamet süresi
içinde toplam altı aydan fazlasını Türkiye dışında geçirmesi ya da geçerli ikamet
izni olmaksızın veya ikamet izni almadan altı aydan fazla Türkiye’de bulunması,
ikamet süresini keser ve bu tarihten önceki ikamet süreleri dikkate alınmaz” (m.
71/1-c).
23 Bu hükümde yer alan
“ikamet izni”
ile ifade olunmak istenen, YİSK m. 3’te be-
lirtilen
“ikamet tezkeresi”
olmak gerekir.
“İkamet izni”
terimi, YUKK Tasarısı’nda
“ikamet tezkeresi”
yerine kullanılmaktadır. Bu konuda bkz. IV., A).
24 “Yasal ikamet izni olmaksızın veya yasal olmakla birlikte Türkiye’de
yerleşme ni-
yetini göstermeyen
; sığınma veya iltica başvuru sahibi, sığınmacı, öğrenim, turis-
tik, öğrenim gören çocuğuna refakat, tedavi gibi amaçlarla ikamete bağlandığı
anlaşılan kişilerin başvurusu kabul edilmez ve bu husus yazılı olarak ilgilisine
bildirilir”. Bu hükümle “
yerleşmek amacıyla ikamet etmeme
”, Türk vatandaşlığına
başvuruyu engelleyecektir.
25 Anılan hükümde, “[yabancının] hangi tarihte Türkiye’ye geldiği,
ikamet tezkeresi-
nin hangi amaçla verildiği
nin araştırılacağı” düzenlenmiştir.
26 TVK Yönetmeliği’nde kabul edilen esaslar, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel
Müdürlüğü’nün 2004 yılında çıkardığı Genelge’de de tekrarlanmıştır: “Vatandaş-
lık başvurularının kabulünde kişilerin
ikamet tezkerelerinin veriliş sebebi
büyük önem
taşımaktadır. Bu nedenle, Emniyet Müdürlüğünce verilen ikamet tezkerelerinde ve
güvenlik soruşturmalarında
yabancıların ne amaçla Türkiye’de bulunduğu açıkça belirti-
lecek
, Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüklerince bu doğrultuda işlem tesis edilecektir”:
İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nün 26. 10. 2004
tarih ve 2004/14 Sayılı Genelgesi için bkz. www. nvi. gov. tr, (10. 4. 2012).