159 / 473
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Tasarısı’nda Yer Alan İkamet İzni Türleri İle ...
158
B) TVK’nda Düzenlenen İkamet Şartı ile İkamet Tezkeresi
Türleri Arasındaki İlişki
TVK Yönetmeliği m. 71/1-ç hükmü uyarınca,
“sığınma”, “öğre-
nim”, “turizm”
ve
“tedavi”
amaçlı ikamet tezkereleriyle Türkiye’de
oturma, Türk vatandaşlığının kazanılmasında aranan ikamet şartı-
nın yerine getirilmesi bakımından geçerli bir neden sayılmamaktadır.
Anılan amaçlarla verilen ikamet tezkeresi dışında, geriye
“Türkiye’de
uzun süre kalmak isteyen yabancılara verilen ikamet tezkeresi”; “çalışma
amaçlı ikamet tezkeresi”; “Türk vatandaşı ile evli olan yabancılara verilen
ikamet tezkeresi”
ile
“Türk vatandaşı anne ya da babasına bağlı olarak kü-
çüklere verilen ikamet tezkeresi”
kalmaktadır. Bu durumda, örneğin,
Türkiye’de öğrenim gören yabancı bir öğrenci, öğrenim süresi ne
kadar sürerse sürsün, Türk vatandaşlığına başvuruda bulunamaya-
caktır. İlgili öğrenci, ancak eğitimini tamamladıktan sonra,
“çalışma
amaçlı”; “Türk vatandaşı ile evli olan yabancılara verilen ikamet tezkeresi”
veya
“Türkiye’de uzun süre kalmak isteyen yabancılara verilen ikamet tez-
keresi”
almak suretiyle Türkiye’de oturmaya devam ederse başvuruda
bulunabilecektir.
35
Bu bakımdan TVK Yönetmeliği m. 71/1-ç hükmünün, Türk vatan-
daşlığına başvuru için
“başvuru tarihinden geriye doğru beş yıl ikamet edil-
mesini”
düzenleyen TVK m. 11/1-b’ye uygunluğu tartışılabilir. TVK
Yönetmeliği’nin anılan hükmünün, TVK m. 11/1-b’nin
sözel yorumuna
aykırı
; ama TVK m. 11/1-b’nin
gerekçesine uygun
olduğu söylenebilir.
Buradaki sorun, TVK’nun ikamet şartını düzenleyen maddesinin met-
ni ile gerekçesinin uyuşmamasından kaynaklanmaktadır. Zira TVK m.
11’in gerekçesinde,
“yabancıların yasal ikamet izni olmaksızın veya yasal
izni olmakla birlikte Türkiye’de yerleşme niyetini göstermeyen geçici sığın-
macı, öğrenim gibi nedenlerle Türkiye’de bulunmaları, vatandaşlığa alınma
işlemi bakımından geçerli ikamet kabul edilmeyecektir”
, denilmektedir.
36
Bir başka ifadeyle, geçici bir amaçla Türkiye’de bulunan ve zikredilen
bir kısım yabancılar
,
“gerekçeyle maddenin kapsamı dışında bırakılmışlar-
dır”.
37
35 Konuyla ilgili olarak bkz. Özbek Hadimoğlu, Nimet,
“Yabancı (Uyruklu) Öğrenci-
ler Türk Vatandaşı Olamayacak mı?”
,
Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi
, Kasım Aralık
2010, S. 75-76, s. 278-283.
36 5901 SK’un gerekçesi için bkz. dn. 11.
37 Turhan/Tanrıbilir, s. 54;
“Gerekçe, Kanun metnini aşmaktadır”
: Feriha Bilge Tanrı-