158 / 473
TBB Dergisi 2012 (102)
Nimet ÖZBEK HADİMOĞLU
157
düzenlenmiş; tezkere türlerine ayrıntılı olarak yer verilmemiştir. Ya-
bancılar, Türkiye’de bulunuş amaçlarına göre, çeşitli türlerde ikamet
tezkeresi alabilir. İkamet tezkerelerinin dayanağına ilişkin hukuksal
düzenlemeler farklılık göstermektedir. Çalışma amaçlı ikamet tezke-
resi, YİSK m. 3/2’de; öğrenim amaçlı ikamet tezkeresi,
“Yabancı Öğ-
renci Yönetmeliği”
nde
30
düzenlenmiştir.
“Türkiye’de uzun süre kalmak
üzere gelen yabancıların aldığı ikamet tezkeresi”
,
“Türk vatandaşı ile evli
olan yabancılara verilen ikamet tezkeresi”, “Türk vatandaşı anne ya da baba-
sına bağlı olarak küçüklere verilen ikamet tezkeresi”, “turizm amaçlı ikamet
tezkeresi”
ile
“tedavi amaçlı ikamet tezkeresi”
nin dayanağını ise idarenin
düzenleyici işlemleri oluşturmaktadır.
31
Türk hukukunda
“ayrıcalıklı
yabancı”
32
kategorisinde yer alan KKTC yurttaşlarının ikamet tezkere-
si alma zorunluluğu yoktur.
33
Mülteci ve sığınmacıların alacağı ika-
met tezkereleri ise özel olarak düzenlenmiştir.
34
Ayrıca, uygulamada,
öğretim görevlileri; Türkiye’de bulunan akrabalarını ziyarete gelmiş
kişiler; misafir askerî personel için ayrı ikamet tezkerelerinin düzen-
lendiği görülmektedir.
kımından tahdidi tazammun eden bir şerh mevcut değilse, dört ay müddetle ikamet tezke-
resi almakla mükellef değildirler”.
Bu hükümde yer alan amaçlarla veya seyahat ama-
cıyla Türkiye’ye müşterek pasaportla gelenler bakımından da, ikamet tezkeresi
alma zorunluluğunun, kısmen kaldırıldığı söylenebilir (YİSK m. 4/1). Bir başka
istisna, YİSK m. 6’da yer alan
“Triptik vesikalarıyla, Milletlerarası Turizm ve Otomo-
bil Birliğinin gümrüklerden giriş karneleriyle gelen yabancı seyyahlar”
bakımından söz
konusudur. Ayrıca, Türkiye’de görevli
“yabancı devletlerin siyasî veya konsolosluk
resmî memurları ve aileleri görev süresi boyunca ikamet tezkeresi almak zorunda değildir”
(m. 28/1).
30 Tamadı
“Türkiye’deÖğrenimGörenYabancıUyrukluÖğrencilere İlişkinYönetmelik’”
tir
(RG, 30. 4. 1985, 18740). Bu düzenlemeye göre, Türkiye’de yüksek öğretim yapa-
cak öğrenciler,
“öğrenim meşruhatlı ikamet tezkeresi”
alacaklardır (m. 3).
31 İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü’nün 1. 4. 2004 tarih ve 2004/68 sa-
yılı Hizmet Genelgesi. YİSK m. 5 uyarınca Türkiye’ye turizm ve tedavi amacıyla
gelenlerin dört ay süreyle ikamet tezkeresi alma zorunluluğunun, bu sürenin geç-
mesinden itibaren sona ereceği belirtilmelidir.
32 Rona Aybay, Yabancılar Hukuku, Bilgi Üniversitesi Yayınları, 3. Baskı, İstanbul
2011, s. 95, (Yabancılar).
33 Bununla birlikte, KKTC vatandaşları, talebe bağlı olarak ikamet tezkeresi alabi-
lirler. Bu uygulama, 3. 1. 1999 tarih ve 4465 SK uyarınca onaylanması uygun bu-
lunan
“Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti
Arasında İki Ülke Vatandaşlarına İlave Kolaylıklar Tanınmasına İlişkin Anlaşma”
ya
(RG, 11. 11. 1999, 23873) dayanmaktadır.
34 İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü’nün 22. 6. 2006 tarih ve 57 sayılı
Genelgesi Uygulama Talimatı’nda, iltica veya sığınma başvurusunda bulunan ya-
bancılara,
“serbest ikamet için belirlenen illerde yapılan ön mülakat sonucu re’sen 6 aylık
ikamet tezkeresi”
verileceği düzenlenmiştir.