334 / 473
TBB Dergisi 2012 (102)
Ufuk ÜNLÜ
333
vurgulamak gerekir ki, kişinin haklı bir işinin gereği gibi, hiç veya en
azından vaktinde görülmeyeceği endişesiyle, kendisini mecbur his-
sederek kamu görevlisine veya yönlendireceği kişiye menfaat temin
etmiş olması hâlinde, bu kişi bakımından fiil suç oluşturmaz. Çün-
kü bu durumdaki kişiyi mağdur olarak kabul etmek gerekmektedir.
Buna karşılık menfaat sağlanan kamu görevlisini ise, artık rüşvet
veya görevi kötüye kullanma suçundan dolayı değil, icbar suretiyle
irtikâp suçundan dolayı cezalandırmak gerekmektedir. Bu suretle
rüşvet suçu ile icbar suretiyle irtikap suçu arasındaki ayırıma açıklık
getirilmiştir.
III. Korunan Hukuki Yarar
Rüşvet suçuyla korunmak istenen hukuki yarar, kamu görevlisi-
nin kanuna aykırı olarak elde ettiği menfaatler karşılığında, görevi-
nin gereklerine aykırı olarak (son değişiklikle bu şart kalkmıştır) bir
işi yapmak veya yapmamak için rüşvet anlaşması yaptığı kişiye, özel
davranmak suretiyle tarafsızlıktan ayrılmasının ve kamu hizmetleri-
nin tarafsız ve herkese eşit şekilde davranılarak yerine getirilmemesini
önlemektir.
13
Başka bir anlatımla, kamuya duyulan güvenin ve say-
gınlığın korunması, kamu hizmetlerinde tarafsız olunması ve kimseye
ayrıcalıklı davranılmamasını sağlamak amacıyla rüşvet, suç olarak ta-
nımlanmış ve cezai müeyyideye bağlanmıştır.
Rüşvet suçunda, sadece rüşvet alan kamu görevlileri bulunma-
maktadır. Rüşvet alan kamu görevlilerinin karşısında, bunlara rüşvet
veren bireyler de vardır. Bireyler daha çok suça azmettiren konumun-
dadırlar ve bir nevi devlete karşı taarruz halindedirler. Kamu görevlisi
rüşvet almaya tahrik edilmektedir.
14
Rüşvetin bilinenin aksine üç tarafı olan bir suç olduğu dahi söyle-
nebilir. Rüşveti alan ve veren ilk iki tarafı oluştururken, devlet ya da
başka bir ifadeyle kamu idaresi üçüncü tarafı oluşturmaktadır. Ortaya
çıkarılamayan rüşvet suçunda ilk iki taraf kazançlı iken devlet saygın-
lığını üstlenen üçüncü taraf ise itibar kaybına uğramakta, alan ve ve-
13
ERMAN, S. ve ÖZEK, Ç. (1992) “
Ceza Hukuku Özel Bölüm, Kamu
İ
daresine Kar
s
ı
İş
lenen Suçlar”
, Isık Matbaacılık, İstanbul, s. 90.
14
MUMCU
,
A. (2005)
“Osmanlı Devletinde Rüşvet-Özellikle Yargıda Rüşvet”
, 3. Baskı,
İstanbul, s. 17.