123 / 465
Tahkimin Kamu Hizmetlerine Uygulanma Sorunsalı ve Olası Sonuçları
122
(v)
Washington Sözleşmesi (The Washington Convention 1965):
Dünya Bankası himayesinde oluşturulan Devletler ve Diğer Devlet-
lerin Vatandaşları Arasında, Yatırım Uyuşmazlıklarının çözümünü
amaçlayan sözleşmedir. Washington Sözleşmesi yabancı yatırım uyuş-
mazlıklarının çözümü için Uluslararası Merkez olan (ICSID)’ı kurmuş-
tur. ICSID (International Centre for Settlement of Investment Disputes)
özel olarak yatırım uyuşmazlıklarına bakan kurumsal bir tahkim me-
kanizmasıdır. Yatırımcılar ve ev sahibi ülkeler arasında sorunların ta-
rafsız ve etkin şekilde çözümüne yönelik garantiler sunmakta, hakem
kararları ise bağlayıcı olmaktadır. Ayrıca her üye devlet, alınan hakem
kararlarını kendi ülke mahkemeleri tarafından verilen nihai yargı ka-
rarları gibi madde 54 (1) uygulamakla zorunludur. Dolayısıyla bu ve
benzeri üstünlükler ICSID mekanizmasını yatırım uyuşmazlıklarının
çözümünde sıkça başvurulan tahkim yöntemlerinden biri haline ge-
tirmektedir (Gaillard and Savage, 1999: 150-151). Türkiye’nin de taraf
olduğu sözleşmelerdendir.
(vi)
Panama Sözleşmesi (The Panama Convention 1975): Yakın za-
mana kadar Latin Amerika ülkeleri küresel mahiyetteki sözleşmelere
ilgisiz kalmışlardır. Bu ülkelerin büyük çoğunluğu bu gün itibariyle
New York Sözleşmesi’ni onaylamalarına rağmen 1975 yılında sadece
dört ülke New York Sözleşmesi’ne taraftır. New York Sözleşmesi’ne
olan güvensizligin bir göstergesi olarak, Latin Amerika Ülkeleri 30
Ocak 1975 tarihinde Panama’da, Panama Sözleşmesi’ni imzalamıştır.
Bu sözleşmede New York Sözleşmesi’nin uluslararası ticari tahkime
yönelik hükümleri ağırlıklı olarak kullanılmıştır. Panama Sözleşmesi,
Amerikan Devletler Örgütü (OAS) çatısı altında faaliyetlerini sürdür-
mektedir. On beş Latin Amerika ülkesi; Arjantin, Brezilya, Şili, Kolom-
biya, Kosta Rika, Ekvador, El Salvador, Guatemala, Honduras, Mek-
sika, Panama, Paraguay, Peru, Uruguay, Venezüella ve 1990 yılından
itibaren ABD Sözleşme’nin tarafı olup sözleşme OAS bünyesindeki ül-
keleri kapsadığından tahkimin bölgesel mahiyette uygulaması olarak
değerlendirmektedir (Gaillard and Savage, 1999: 146). Bu bağlamda
1975 tarihli Helsinki Nihai Senedi’nde anlaşmazlıkların tahkim yoluy-
la çözümlenmesine yönelik hükümler yer almakta (Lutz, 1995: 152),
keza 1982 tarihli Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi’nde de
tahkimsel uygulamalara yer verilmektedir.