124 / 465
TBB Dergisi 2012 (103)
Mehmet NAR
123
(vii)
Yatırımların Karşılıklı Korunması ve Teşviki Anlaşmaları
(YKKT): Anlaşmaların temelinde yabancı yatırımcılarla ev sahibi
devlet arasında bölgesel ve sektörel alanda yatırımların teşviki ve
korunması amaçlanmakta söz konusu anlaşmalarda benzer şekilde
tahkim mekanizmasına yer verildiği görülmektedir. Bu tür anlaş-
malar; yabancı yatırımcıların korunması amacıyla yatırım garanti-
leri, yatırımların hükümet müdahalelerinden korunması, hibe yar-
dımları verilmesi, en çok gözetilen ülke muamelesi yapılması, yerli
yatırımcıyla benzer şekilde adil ve eşit muamele edilmesi, güvenlik
sağlanması, tazminat ödemeksizin kamulaştırmanın men edilmesi,
ev sahibi devlet ile uyuşmazlık durumunda tahkime gidilebilmesi
gibi avantajlar sağlayan kapsamlı anlaşmalardır (Schill, 2009: 5). Do-
layısıyla YKKT anlaşmaları sunduğu avantajlar yanında içeriğinde
tahkim uygulamasına ayrıca yer vermesi bakımından da son derece
önemlidir.
(viii)
Çok Taraflı Yatırım Anlaşması (The OECD Multilateral Ag-
reement on Investment MAI 1998): Yabancı yatırımların korunması
ve geliştirilmesi amacıyla ihdas edilmiştir. Benzer uluslararası yatırım
anlaşmaları ile aynı mahiyette özellikler taşımasına rağmen daha çok
(gelşmiş ülkelerin) çıkarlarını korumaya ve geliştirilmeye yönelik bir
yapılanma olduğu gerekçesiyle rağbet görmemiştir. Anlaşama kapsa-
mında bir uzlaşıya ulaşmanın imkânsızlığı noktasında MAI başarısız
olmuş ve geri çekilmiştir. Ancak anlaşmazlıkların giderilmesinde tah-
kim mekanizmasına yönelik yeni yaklaşımlar ortaya koyması bakı-
mından anlaşma içeriğine önem atfedilmektedir (Schill, 2009: 53-55).
(ix)
Çok Taraflı Yatırımlar Garanti Ajansı (The Multilateral Invest-
ment Guarantee Agency MIGA 1985): Uluslararası yatırım alanında
bir diğer çok taraflı sözleşmedir. 11 Ekim 1985 tarihinde Seul’de imza-
lanmıştır. Söz konusu anlaşma ile üye devletlerarasındaki uyuşmaz-
lıkların madde 58’e göre tahkim mekanizması marifetiyle çözümlen-
mesi hedeflenmektedir (Gaillard and Savage, 1999: 119). Sözleşmeyle
kaynak ihtiyacındaki alanlara sermaye akışı teşvik edildiği gibi temel
olarak yabancı yatırımcıların
politik risklere
(örneğin kamulaştırma)
karşı korunmaları amaçlanmaktadır (Asouzu, 2004: 229).